گروه اقتصاد بین الملل پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، مؤسسه تحقیقاتی فیچ ظرفیت زیرساخت های صنعت نفت و گاز ایران را مورد تحلیل قرار داد.
مؤسسه تحقیقاتی فیچ سولوشنز (Fitch Solutions) این بررسی را در آخرین به‌روزرسانی گزارش صنعت نفت و گاز که مختص سه‌ماهه سوم ۲۰۲۰ است مطرح کرد.
رادار اقتصاد این گزارش که به بررسی آخرین تحولات تأثیرگذار بر صنعت نفت و گاز ایران و دورنمای آن طی سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۹ می‌پردازد را در چند قسمت منتشر خواهد کرد. پیش تر ۹ قسمت از این گزارش منتشر شد که قسمت اول از اینجا، قسمت دوم از اینجا، قسمت سوم از اینجا، قسمت چهارم از اینجا، قسمت پنجم از اینجا، قسمت ششم از اینجا، قسمت هفتم از اینجا، قسمت هشتم از اینجا و قسمت نهم از اینجا قابل مشاهده است.
در قسمت دهم، وضعیت زیرساخت نفت و گاز ایران بررسی شده است، از جمله ظرفیت پالایشگاه‌های نفت ایران، انبارهای نفتی، پایانه‌های نفتی و خط لوله‌های گاز و نفت ایران مورد بررسی قرار گرفته است.
مشروح قسمت دهم گزارش در ادامه آمده است:
پالایشگاه‌های نفت
ایران هفت پالایشگاه بزرگ دارد که تولید هرکدام از آنها صدهزار بشکه در روز است، ضمن اینکه تعدادی پالایشگاه کوچک‌تر نیز وجود دارند که هرکدام شصت هزار بشکه تولید می‌کنند. برآورد ما این است که ایران حداقل ده مجموعه فعال پالایشی با ظرفیت دو میلیون بشکه در روز دارد. همه پالایشگاه‌ها زیر نظر شرکت پالایش و پخش است که زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران محسوب می‌شود. دو فاز اول پالایشگاه ۱۲۰ هزار بشکه‌ای ستاره خلیج‌فارس تولید تجاری را آغاز کرده‌اند و فاز سوم نیز تا مارس ۲۰۱۹ به طور کامل عملیاتی می‌شود. پروژه‌های نوسازی پالایشگاهی نیز برای پالایشگاه‌های اصفهان، بندرعباس، تهران، آبادان، اراک و لاوان در حال برنامه‌ریزی است.
مراکز پخش سوخت
شرکت پالایش و پخش با وجود نزدیک به هزار و صد مرکز پخش سوخت و سهم صددرصدی از بازار، تنها بازیگر عمده در بازار خرده‌فروشی سوخت در ایران است.
انبار نفت
ظرفیت انبار نفت ایران شصت میلیون بشکه است و بنا بر آمار آژانس اطلاعات انرژی آمریکا، سهم قابل‌توجهی از این ظرفیت در پایانه‌های صادراتی قرار دارد. جزیره خارگ که مهم‌ترین پایانه صادراتی نفت ایران است با ظرفیت ۲۰ میلیون بشکه و لاوان با ظرفیت ۵ میلیون بشکه شاخص‌ترین‌ها در این زمینه هستند. ایران تلاش کرده تا ظرفیت انبار نفتی خود در خشکی را با انبار شناور تقویت کند. در سال ۲۰۰۸ خبرگزاری فارس گزارش داد که کشور در آن زمان ۲۸ میلیون بشکه نفت خام را در نفتکش‌های روی آب انبار کرده و اخیراً نیز گمان می‌رود بین ۲۵ تا ۴۰ میلیون بشکه نفت، میعانات و محصول در نفتکش‌های روی آب انبار شده‌اند.
پایانه‌های نفتی
ایران با وجود حدود ۱۰ پایانه، ظرفیت قابل‌توجهی در زمینه صادرات نفت و محصولات نفتی دارد که بسیاری از آنها در سواحل جنوبی کشور قرار دارند. خارگ و لاوان دو پایانه بزرگ هستند و بقیه پایانه‌ها در آبادان، بندر ماهشهر، راس بهرگان، سیری، بندر عباس و کیش مستقر هستند.
جزیره خارگ
پایانه جزیره خارگ که در موقعیت ۴۸۳ کیلومتری غرب دهانه خلیج‌فارس قرار دارد، مهم‌ترین پایانه صادرات نفت ایران است که ۹۵ درصد صادرات از طریق آن انجام می‌شود. این پایانه که در دهه ۱۹۶۰ (۱۳۴۰) ساخته شده با خط لوله‌ای ۲۵ کیلومتری به ساحلی متصل شده که ایستگاه پمپاژ گناوه قرار دارد. این پایانه در دهه ۱۹۹۰ (۷۰) پس از آسیب‌دیدن در جنگ ایران و عراق برای افزایش صادرات تا پنج میلیون بشکه در روز بازسازی شد تا به یکی از بزرگ‌ترین پایانه‌ها در منطقه تبدیل شود. در ژوئن ۲۰۱۷ کار نوسازی روی این پایانه به پایان رسید تا ظرفیت آن به روزی هشت میلیون بشکه برسد.
جزیره لاوان
پایانه لاوان به پالایشگاه سی هزار بشکه‌ای این جزیره متصل بوده و نفت آن از طریق گروه نفت و میعانات زیردریایی لاوان که در نزدیکی آن قرار دارد تأمین می‌شود. ظرفیت آن دویست هزار بشکه در روز است که بنا بر آمار آژانس اطلاعات انرژی آمریکا، یکی از بزرگ‌ترین پایانه‌های ایران است. بزرگ‌ترین میدان تأمین‌کننده نفت آن میدان سلمان است که از طریق یک خط لوله زیردریایی ۱۴۰ کیلومتری به پایانه متصل شده است.
بندر ماهشهر
پایانه بندر ماهشهر قبل از ساخت پایانه خارگ یکی از بزرگ‌ترین پایانه‌های صادرات نفت ایران بود و بعد از آن این پایانه عمدتاً برای صادرات محصولات نفتی پالایشگاه آبادان به کار گرفته شد.
خط لوله نفت
بنا بر آمار آژانس اطلاعات انرژی آمریکا، شبکه خط لوله نفت ایران از پنج خط لوله مجزا تشکیل شده که دو خط لوله بزرگ‌ترین پالایشگاه کشور یعنی آبادان را به سایت‌های تولیدی دیگر در خوزستان و به سمت شمال تا اراک متصل می‌کند. یکی از خط لوله‌ها باز هم به سمت شمال و تا تهران ادامه یافته و به شمال غرب در پالایشگاه تبریز می‌رسد. خط لوله‌ای دیگر نفت را از خوزستان به پالایشگاه اصفهان برده و از آنجا به سمت جنوب شرق به پالایشگاه کرمان و از آنجا به پالایشگاه بندرعباس و پایانه صادرات نفت در تنگه هرمز می‌رود. پالایشگاه‌های اصفهان و تهران نیز از طریق خط لوله به هم متصل هستند.
خط لوله گاز
ایران شبکه‌ای بزرگ و توسعه‌یافته از خط لوله‌های داخلی و بین‌المللی گاز دارد و چند پروژه مهم خط لوله نیز در دست اقدام است. خط لوله‌ها شبکه گاز ایران را به آذربایجان و ترکمنستان متصل کرده و ظرفیت واردات سالانه ۱۰ و ۲۰ میلیارد مترمکعب را از این دو کشور فراهم می‌کند. خط لوله‌های صادرات ایران را به ترکیه (۱۰.۲ میلیارد) و ارمنستان (۲.۳ میلیارد) متصل می‌کند. خط لوله‌های صادراتی دیگر نیز پیشنهاد شده که ظرفیت صادرات ایران به ترکیه را افزایش می‌دهد و امکان صادرات به پاکستان و هند را نیز فراهم می‌کند.
نظر شما