دولت دربازار سرمایه دخالت نکند/بازار سرمایه آنقدر مهم است که از هر ۱۰ توییت ترامپ یکی درباره بورس است!

گروه بورس پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، امسال، سال افت و خیز بازار سرمایه بود. افت و خیزی که به نفع برخی و به ضرر عده دیگری تمام شد. اما نقش دولت در افت وخیزهای بورس و بازار سهام را نمی‌توان نادیده گرفت چرا که عمل یا بی عملی دولت در چند ماهی که از سال ۹۹ گذشته نشان داده که چقدر بر افت و صعود بورس تاثیر گذار بوده است. اما نقش دولت در حمایت از بورس چگونه است و بازار سرمایه در اقتصاد کشور چه تاثیراتی به جا می‌گذارد موضوع این مصاحبه رادار اقتصاد با همایون دارابی؛ کارشناس ارشد بازار سرمایه و استاد مدیریت مالی است که در ادامه آمده است.


اصولا دولت‌ها چه اندازه می‌توانند در بازار سرمایه دخالت کنند؟
اساسا هیچ کس خواهان دخالت دولت در بازار سرمایه نبوده و نیست، دولت در هر بازاری دخالت کند و دستوری قیمت گذاری کند به آن فعالیت اقتصادی یا بازار و تولید ضربه می‌زند. با توجه به اینکه بازار سرمایه، آیینه تصمیمات اقتصادی دولت است، یعنی بورس، دماسنجی است که بالا و پایین شدن، صعود یا افت آن جهت‌گیری کلیه سیاست‌های اقتصادی دولت را نشان می‌دهد لذا بهتر است سیاست‌هایی که دولت اتخاذ می‌کند به نفع بازار سرمایه و به نفع تولید باشد. به هر حال هر سیاست غلطی که سرمایه‌ها را از بازار سهام خارج کند به افزایش دلالی در بازارهای دیگری که بسیار مخرب است کمک می‌کند. یکی از مهمترین دلایلی که در حال حاضر منجر به ریزش‌های بورس شده این است که سیاست‌های دولت در جهت حمایت از بازار سهام نیست. خواسته فعالان بازار سرمایه از دولت این است که با توجه به فضای اقتصادی کشور و رشد نقدینگی سیاست‌های خود را بنحوی اصلاح کند که اولویت اول سرمایه گذاری در اقتصاد ورود و هدایت نقدینگی به بورس برای تزریق نقدینگی به تولید باشد.


دولت در ابتدای سال از بازار سرمایه حمایت کرد، این نوع از حمایت دولت را در بورس چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اگر برگردیم به ابتدای سال، زمانی که بازار در حال رونق و روند افزایشی بود، آن زمان دولت سیاست‌های درستی از جمله کاهش نرخ بهره را برای هدایت نقدینگی به بورس در پیش گرفت، اما امروز عملاً با افزایش نرخ بهره در اقتصاد و فاصله گرفتن نرخ ارز نیمایی از نرخ ارز بازار آزاد شاهد هستیم سرمایه‌های بسیاری از بورس خارج شده و می‌شوند. متاسفانه سیاست‌های قیمت گذاری غیر صحیح در برخی کالاها از جمله خودرو و فولاد و سیاست‌های غلط دولت در بورس دامنه بی اعتمادی مردم به بازار سرمایه را افزایش داده است. در این وضعیت که شاهد تعاملات نامناسب و غیر شفاف دولت در بخش‌های مختلف اقتصادی هستیم، مثلا همین موضوع عرضه پالایشی‌ها که بین وزارت نفت و اقتصاد مشکل پیدا شد یکی از ایرادات دولت است که تاثیرات منفی روی بورس گذاشت؛ بنابراین آن چیزی که در حال حاضر در بازار سرمایه از دولت انتظار می‌رود انجام دهد، اصلاح این موارد است، یعنی دولت باید نرخ بهره را کاهش دهد، ارز نیمایی را به نرخ ارز بازار آزاد نزدیک کند، صادر کنندگان را حمایت کند، از محصولات شرکت‌های بورسی حمایت کند و در نهایت راهکاری برای تنظیم روابط بین وزارت اقتصاد و وزارت نفت و بخش خصوصی و سایر وزارت خانه‌ها ایجاد کند.

در حال حاضر سیاست‌های دولت را در عرصه اقتصاد و بورس چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اگر این کارها انجام شود بازار سرمایه می‌تواند مسیر خود را به صورت صحیح و سالم به جلو ببرد، اگر سیاست‌های دولت به درستی اتخاذ شود عملاً باعث می‌شود نقدینگی به طرف صنعت و تولید هدایت شود و به طرف بازارهای دلالی خودرو، ارز و طلا نمی‌رود. اگر سیاست‌های دولت به درستی اتخاذ شده بود شاهد انفجار قیمتی در بازار مسکن و خودرو، ارز و طلا نبودیم که فشار بسیار زیادی بر روی مردم وارد کند؛ لذا فعالان و سهامداران خواستار این هستند که دولت از بازار سرمایه با سیاست گذاری‌های درست پولی حمایت کند تا سرمایه‌های مردم به جای رفتن به سمت دلالی، به سمت بورس و شرکت‌های تولیدی برود تا اقتصاد ایران به یک اقتصاد پایدار تبدیل شود. اگر تولید در کشور پایدار نباشد به طور سیستماتیک همه‌ی اقتصاد کشور دچار بحران شدید می‌شود و این بحران در بخش‌های مختلف اقتصادی تاثیر می‌گذارد.

کارشناسان اوایل سال جاری معتقد بودند بازار دارای حباب است که ترکیدن حباب خود را از مردادماه نشان داد، نظر شما در این باره چیست؟
ببینید ما در اقتصاد مقوله‌ای به نام حباب نداریم یعنی این موضوع به درستی تعریف و تبیین نشده، حتی مواردی که در گذشته به عنوان حباب در اقتصادهای جهانی مطرح شده، امروز اگر به این مسائل به صورت دقیق نگاه کنیم، به دلیل عدم درک شرایطی بوده که نسبت به مسائل اقتصادی وجود داشته است، به همین دلیل چیزی به نام حباب وجود ندارد. وقتی سیاست‌های اقتصادی به درستی اتخاذ نشود یا جهت دار باشد واکنش نشان می‌دهد، هنگامی که نقدینگی به سمت بازارهای مختلف می‌رود در این زمان است که شاهد جهش قیمت می‌شویم که از آن به عنوان حباب یاد می‌شود. همین الان اگر دولت بهره بانکی را کاهش دهد و سیاست‌هایی که ابتدای سال داشت را در پیش بگیرد دوباره شاخص روی ٢ میلیون واحد برمی‌گردد.

تورمی که در حال حاضر ایجاد شده را کارشناسان ناشی از بی برنامگی و رشد غیر واقعی بورس می‌دانند چگونه به حباب دراین بازار قائل نیستید؟
ببینید تورم ما ناشی از عوامل بیشماری است، ممکن است بورس هم در این موضوع دخالت داشته باشد، اما دلایل مهمتر دیگری در میان است که یکی از آن‌ها همین افزایش نقدینگی است که اگر به درستی جذب بازارهای مالی شده بود و راه ورود آن به بازارهای فیزیکی بسته می‌شد حتما این موضوع به یکی از روش‌های کنترل تورم و روش‌هایی که جلوی فشار تورم را بر مردم می‌گیرد تبدیل شده بود. اگر نقدینگی به بازارهای مالی هدایت شده بود تورم تا این همه افزایش نیافته بود. وقتی قیمت سهام و اوراق بالا برود به هیچکس آسیبی نمی‌زند، اما وقتی قیمت خودرو یا مسکن و ارز و طلا یا مواد غذایی افزایش می‌یابد به همه‌ی مردم آسیب می‌زند، لذا یکی از روش‌های کنترل تورم این است که در شرایطی که نمی‌توانید نقدینگی و رشد آن را متوقف کنید، نقدینگی را به بازارهای مالی هدایت کنید. متاسفانه در حال حاضر مسیر هدایت نقدینگی به سمت بازارهای مالی بسته شده یعنی ابتدای سال ما با کاهش نرخ بهره در اقتصاد شاهد بودیم که مردم به سمت بازارهای مالی آمدند و سهام و اوراق خریدند، اما در حال حاضر نرخ بهره از ٨ درصد در بازار بین بانکی به ۱۸ درصد افزایش یافته، یعنی بیش از دو برابر شده است. با اینکه آقای همتی رئیس بانک مرکزی افزایش سود سپرده‌ها را تکذیب کردند، اما نرخ بهره بین بانکی بیش از ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است، این سیاست‌ها باعث می‌شود نقدینگی به سمت بازارهای دیگر متمایل شود و وقتی نقدینگی وارد بازارهای دیگر می‌شود بخش اعظم فشار آن به زندگی مردم وارد می‌شود، در صورتی که اگر بازار بورس رونق پیدا کند اولین برنده این بازار ۵۰ میلیون دارنده سهام عدالت هستند که عملاً با سیاست‌های فعلی دولت ارزش دارایی‌های آن‌ها طی دو ماه نصف شده است. بازار سرمایه آنقدر مهم است که از هر ۱۰ توییتی که آقای ترامپ می‌زند، یکی درباره بورس است. مشخص است که بورس در اقتصادهای دنیا نقش پررنگی را ایفا می‌کند بنابراین اگر رشد اقتصادی و جهش تولید برای ما مهم است باید به بازار سرمایه اهمیت بدهیم.