گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد،در سالهای اخیر رشد نقدینگی شتاب بالایی به خود گرفته در حالی که فعالیت های مولد به شدت کاهش یافته و دلالی و سوداگری جای آن را گرفته،کارشناسان به دولتهای مختلف هشدار داده اند که برای مدیریت رشد نقدینگی باید راهکارهای علمی را مورد توجه قرار دهند. کارشناس ارشد بانکی و استاد دانشگاه در گفت و گوی پیش رو نگاهی دارد به عمده ترین دلایل افزایش حجم پول در اقتصاد ایران.
عباس دادجوی توکلی کارشناس ارشد بانکی و استاد دانشگاه در گفت و گو با رادار اقتصاد در خصوص دلایل افزایش حجم نقدینگی کشور در سال های اخیر گفت: حجم نقدینگی از سطحی که انتظار می رفت به مراتب بالاتر رفته است. عبور نقدینگی از مرز ۴۵۰۰ هزار میلیارد تومان، رقم بسیار بزرگی است که تهدیداتی برای اقتصاد غیر مولد کشور به دنبال دارد. تهدیداتی که برای عدم اثر گذاری آن بر بخش های مختلف اقتصادی، باید با توسل به سیاست گذاری های درست، چاره اندیشی شود.
وی در ادامه به دلایل اصلی رشد نقدینگی اشاره کرد و در این باره خاطرنشان کرد: طی دهه اخیر، پرداخت سود سپرده به سپرده گذاران، تامین کسری بودجه دولت که از طریق چاپ پول در بانک مرکزی و نظام بانکی کشور صورت گرفته و اعطای تسهیلات به بخش غیر دولتی، مهمترین عوامل خلق نقدینگی در ایران بوده اند.
وی در این باره افزود: به هر حال این موارد به تناوب و با توجه به شرایط اقتصادی کشور هر کدام در دوره هایی در افزایش حجم نقدینگی موثر بوده اند. مثلا پرداخت سود سپرده در افزایش حجم نقدینگی زمانی نقش مهمی داشته، در دوره هایی کسری بودجه دولت نقش اصلی را ایفا کرده و در دوره ای هم پرداخت تسهیلات به بخش غیر دولتی، بخش مهمی از بزرگ شدن حجم نقدینگی کشور را بر عهده داشته است.
عباس دادجوی توکلی کارشناس ارشد بانکی و استاد دانشگاه، در ادامه توضیح داد: آن چیزی که از تابستان ١٣٩٨ ملاحظه می‌کنیم این است که تقریباً پرداخت سود سپرده، مثل گذشته بوده است. معمولا قیمت تمام شده پول در سیستم بانکی کشور بین ١٣ تا ١۶ درصد در نوسان است پس این مورد را به خودی خود نمی توانیم عامل موثری در افزایش حجم نقدینگی یا یکه تاز میدان بزرگ شدن و رشد نقدینگی به شمار بیاوریم، بنابراین باید دو عامل کسری بودجه دولت و اعطای تسهیلات به بخش غیر دولتی را مورد بررسی قرار دهیم که تا چه حد در خلق پول تاثیر گذار هستند.
این کارشناس بانکی افزود: قطعا هر دو عامل تامین کسری بودجه دولت و تسهیلات بخش خصوصی یا چاپ پولی که در بانک‌ها صورت می گیرد، نقش بسیار مهمی در خلق نقدینگی کشور در چند سال گذشته داشته اند. بخصوص طی یکسال اخیر، کسری بودجه دولت در خلق نقدینگی بسیار موثر بوده چرا که درآمدهای دولت به دلیل باقی ماندن تحریم ها بسیار کاهش یافته است، اما در کنار رشد نقدینگی که ناشی از تامین بودجه دولت است باید نقش مهم تسهیلاتی که به بخش غیردولتی داده شده، که همچنان تسهیلات دهی به بخش دولتی سهم بالایی را مورد اشاره قرار دهیم، چرا که اضافه برداشت های بانک‌های غیر دولتی از بانک مرکزی و این ردیف ها را می توان مشاهده کرد که چگونه اعطای تسهیلات در خلق پول نقش بالایی دارد.
عباس دادجوی توکلی برای جلوگیری از رشد نقدینگی و پیشگیری از تبعات این موضوع راهکاری خاطر نشان کرد و افزود: به نظر می‌رسد دولت و بانک مرکزی باید اعطای تسهیلات به بخش غیر دولتی را هدفمند کنند. اعطای تسهیلات به بخش هایی که پرداخت وام و پول به آنها به تولید ناخالص داخلی، مصرف و سرمایه گذاری داخلی منتج نمی شود، قطعا هر چه سریعتر باید محدود و به سمت هدایت اعتبار حرکت کند. از آن سو دولت باید هزینه های خود را سامان دهد.
وی در ادامه بیان داشت: با توجه به اتفاقات اخیر و افزایش درآمدهای دولت، ضمن تقویت احتمال لغو تحریم ها که می تواند منابع ارزی در اختیار دولت قرار دهد، لذا با رفع تحریم ها دولت نسبت به سال های اخیر راحت تر می تواند هزینه خود را تامین کند، لذا به نظر می‌رسد دولت به سرعت باید هزینه ها را کنترل کند تا در مدت پیش رو تا لغو برجام و دسترسی به منابع مالی و به گردش درآمدن چرخ اقتصاد کشور و برقراری ارتباط و تعامل با دنیای خارج، در نهایت برای تامین بودجه خود دست به دامن بانک مرکزی و سیستم بانکی کشور نشود و بار دیگر باز هم نقدینگی را بیش از پیش رشد ندهد.
نظر شما