معضل تورم فقط با کنترل رشد نقدینگی کنترل نمی شود/ قسمت مهم رشد نقدینگی ناشی از رفتار مالی دولت هاست/چرا دولت به اندازه کافی برای خود درآمد ایجاد نمی‌کند که خود مسبب رشد نقدینگی نشود؟

گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد آلبرت بغزیان اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت و گو با رادار اقتصاد در خصوص موضوع ارتباط رشد نقدینگی با تورم ‌و غفلت از مدیریت سایر عوامل موثر بر افزایش نرخ تورم گفت: برخی از مسوولین در خصوص نرخ رشد تورم و اثراتی که از رشد نقدینگی گرفته آدرس غلطی به مردم می دهند مبنی بر اینکه مشکل تورم از رشد نقدینگی است، بنابراین در صورت مهار رشد نقدینگی، تورم نگکاهش می یابد در صورتی که معضل افزایش تورم فقط با کنترل رشد نقدینگی پایان نمی یابد.
وی در این باره یادآور شد: به عنوان مثال اینکه نقدینگی ۳۰ درصدی به مرز ۲۵ درصد برسد به این معنا نیست که به تبع آن شتاب رشد نرخ تورم کمتر می‌شود، لذا نباید نسبت به این موضوع غفلت کنیم که اثرات رشد نقدینگی بر تورم در درجه سوم و چهارم قرار دارد.
آلبرت بغزیان استاد اقتصاد یادآور شد: قسمت مهم رشد نقدینگی در اقتصاد ایران ناشی از رفتار مالی و هزینه کردهای بی ضابطه دولت هاست. به این دلیل که مردم عامل رشد نقدینگی نیستند بلکه دولت و سیستم بانکی عاملین مهم افزایش نقدینگی به شمار می روند. افزایش نقدینگی در نظام بانکی ناشی از درخواست های دولت از بانک مرکزی است چرا که دولت مدام درخواست نقدینگی بیشتری دارد هر چند درخواست نقدینگی که از سوی دولت مطرح می شود در دنیا امر معمول و مرسوم نیست که دولت از بانک مرکزی تقاضای نقدینگی کند و بانک مرکزی نیز انجام دهد، به این دلیل که نهاد پولی در تمام کشورهای دنیا مستقل از دولت عمل می‌کند و به این موضوع واقف است که نباید به دولت پول اضافه بدهد.
وی در ادامه بحث خاطر نشان کرد: وقتی به دولت پول اضافه داده می‌شود که درآمدش کمتر از هزینه‌هایش است،لذا زمینه برای افزایش تورم ایجاد می‌شود، بنابراین دولت باید منضبط باشد یا درآمدهای خود را افزایش دهد اما در ایران بنا به بسیاری از دلایل از جمله تحریم ها، مدیریت نادرست اقتصاد و عدم تامین مالی به روش های سایر کشورها دولت از بانک مرکزی پول می‌گیرد و منجر به رشد نقدینگی و افزایش تورم می‌شود چون درآمدهای دولت جوابگوی هزینه‌ها نیست و تورم بالا، هزینه‌های دولت را افزایش می‌دهد عملاً اگر دولت در شرایط تحریمی درآمد سال گذشته را داشته باشد باز هم نمی‌تواند کسری خود را کمتر کند چرا که به دلیل تورم هزینه ها، رشدهای سرسام آوری خواهند داشت. متاسفانه درآمد پایین دولت از فروش نفت تحریم شده، فروش با قیمت های کمتر از میانگین جهانی و تخفیف هایی که به خریداران داده می شود ضمن اینکه درآمد نفت یا بلوکه می شود و به موقع منتقل نمی‌شود فشار هزینه ای را بر دولت افزایش داده لذا به سراغ تامین مالی از بانک مرکزی یا بانکهای کشور می رود.
آلبرت بغزیان استاد اقتصاد گفت: محدودیت درآمدهای داخلی دولت مثل مالیات‌ها و عوارض که نتیجه از دست رفتن تولید و پایین بودن درآمد مردم است و محدودیت واردات که درآمد زایی دولت از سمت واردات را کاهش داده، در کنار فرار مالیاتی دارندگان ثروت های کلان و درآمد زایی کاسبان تحریم و عدم پرداخت مالیات برخی نهادها که مالیات های مشخص شده را فقط به ستاد مربوطه خود می پردازند و هیچ گونه تعهدی نسبت به ایجاد اشتغال یا ثبات اقتصادی ندارند موجب شده نقدینگی رشد کند و به تبع آن تورم افزایش بیابد.
کارشناس و تحلیلگر اقتصادی تصریح نمود: با جمع‌بندی عوامل ذکر شده در می یابیم تا زمانی که تحریم‌ها وجود دارد و معافیت‌های مالیاتی به یک سری از نهادها و سازمان‌ها که دارای درآمدهای کلانی هستند داده می‌شود و یک سری شرکت‌ها از بودجه دولت ارتزاق می‌کنند اما نسبت به عملکرد اقتصادی خود پاسخگو نیستند همواره دولت کسری های بودجه ای بزرگی خواهد داشت و نقدینگی همچنان در حال رشد خواهد بود. با اینکه عنوان شده نقدینگی کاهش یافته حتی اگر تصور کنیم هر سال ۵ درصد ارتفاع رشد نقدینگی کاهش می یابد و رشد نقدینگی اینک ۲۵ درصد است و دولت می تواند سخن خود را درباره کاهش رشد نقدینگی عملی کند ۵ سال طول می‌کشد که رشد نقدینگی صفر شود اما هیچ تضمینی نیست که سایر شرایط مثل قیمت نفت، فروش نفت، آزادسازی پول‌های بلوکه شده و پول‌هایی که قرار است به اقتصاد کشور بازگردد در بهترین شرایط باشد و چون مشخص نیست که تا ۵ سال آینده اقتصاد ایران چه سرنوشتی خواهد داشت بنابراین همچنان اقتصاد پیش،بینی ناپذیر است و موضوع کاهش نرخ تورم در هاله ای از ابهام قرار می گیرد.
بغزیان در ادامه بحث یادآور شد: با اینکه از کاهش رشد نقدینگی بسیار سخن گفته می شود اما عملاً هیچ کس این سوال را مطرح نمی‌کند که چرا رشد نقدینگی در اقتصاد ایران به این اندازه است و چرا دولت به اندازه کافی برای خود درآمد ایجاد نمی‌کند که خود مسبب رشد نقدینگی نشود؟پس باید به سراغ این موضوع برویم که نقدینگی از کجا شروع می ‌شود، نه اینکه از وسط موضوع که نقدینگی ایجاد شده به دنبال کاهش نقدینگی باشیم. تا زمانی که این روند در اقتصاد ایران حکمفرماست کماکان این ‌وضعیت که به زیان رفاه و معیشت عامه مردم است ادامه دارد.

۹:۱۸