گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، تقی آزاد ارمکی جامعه شناس و استاد تمام دانشگاه تهران در گفت و گو با رادار اقتصاد به ریشه های ناآرامی های اجتماعی در مهر وآبان سال جاری اشاره کرد و تحلیل خود را در خصوص چرایی تداوم این اعتراضات نسبت به اعتراض هایی که در سالهای گذشته به وقوع پیوسته توضیح داد و گفت: اعتراضات شبیه سکه ای است که از هر طرفی که به آن نگاه کنی می توانی یک زاویه از آن را ببینی و مورد تحلیل قرار دهی. به همین خاطر باید ببینیم در اعتراضات مهر و آبان ماه کدام روی سکه بیشتر دیده شده که مورد تحلیلی همه جانبه قرار بگیرد.
وی در این باره توضیح داد: در وهله اول به نظر می رسد اعتراضاتی که از مهر ماه سال جاری با مرگ خانم مهسا امینی رخ داد با ظاهر مطالبه آزادی، حقوق اجتماعی از دست رفته مردم و رفع هر گونه تبعیض آغاز گردید. اعتراضاتی با ظاهری قدرتمند که زنان و جوانان در آن نقش برجسته ای دارند با دغدغه داشتن جامعه ای که دموکراسی در آن حرف اول و آخر را بزند.
استاد تمام دانشگاه تهران درخصوص آن روی دیگر اعتراضات هفته های اخیر گفت: اما آنچه منجر به تداوم اعتراضات شده مساله ای دو وجهی است. مسائل بنیادین اقتصادی منجر به خشمگین شدن مردم شده و تاب آوری آنها را به شدت کاهش داده است چرا که مردم زیر بار تورم؛ گرانی؛ خمیده شده و به شدت نگران کاهش ارزش پول ملی و رکود اقتصادی هستند پس مسائل و مشکلات اقتصادی نیز وجه دیگر و روی مهمتری است که شاید برخی توجه چندانی به آن ندارند و تلاش می کنند این وجه را چندان بزرگ نبینند و از کنار آن بی توجه عبور کنند.
استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران معتقد است: اگر در جامعه ای مشکلات اقتصادی در دوره ای طولانی به قوت خود باقی بماند و روز به روز دامنه و دایره مشکلات اقتصادی بزرگتر و پهن تر شود اما مردم تصور کنند نظام سیاسی و دولت در ایران کارآیی و کارآمدی کافی برای حل مشکلات را دارد تاب می آورند و شعارهای دولت مبنی بر کاهش نابرابری، مبارزه با فساد، ساخت وساز و ارزان کردن مسکن و ارزان شدن کالا و کنترل قیمت ها را باور می کنند. مردم گمان می کنند دولت به دنبال مدیریت اقتصاد است و تلاش می کند تا اثرات مخرب چالش های اقتصادی را کاهش دهد.
وی در ادامه توضیح داد: قطع به یقین اگر دولتها به صورت واقعی به دنبال حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم بودند و جامعه فکر می کرد دولت قدرت حل مشکلات را دارد شاهد نارضایتی اقتصادی مردم نبودیم. اما وقتی جامعه می بیند ناکارآمدی در نظام حاکم ساختاری شده و قابل رفع نیست و دولت توان رفع هیچ یک از مسائل و مشکلات را در حوزه های مختلف بخصوص اقتصادی ندارد اعتراضات در هر حادثه ای می تواند تجلی بیابد حال کشته شدن خانم مهسا امینی با عنوان ارشاد و حجاب باشد یا سقوط هواپیما یا آتش گرفتن یک مکان عمومی یا هر اتفاق پنهان دیگری می تواند وقوع یک زلزله بزرگ اجتماعی و عامل تحریک اعتراضات ادامه دار باشد.
تقی آزاد ارمکی گفت: اتفاق پنهان یک پدیده دو وجهی است. اقتصاد، گرانی، مشکلات اقتصادی و ناکارآمدی نظام سیاسی به هم گره خورده و اینک جامعه به این نتیجه رسیده که دیگر به دولت و نظام سیاسی امید نیست، بنابراین به خود نگاه می کند و به خود معترض می شود که چرا به دولت اعتماد کرده لذا برای جبران عمل اشتباهی که مرتکب شده دست به اعتراض می زند.
تقی آزاد ارمکی استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران بازگشت آرامش واقعی به جامعه را مشروط به رعایت چند موضوع توسط حاکمان می داند وی در این باره توضیح داد: برای بازگشت آرامش و اعتماد واقعی مردم به مسوولین اولین گام این است که نگاه نظام سیاسی و حاکمیت به جامعه باید تغییر کند به این معنا که حاکمان نباید چون برده به مردم نگاه کنند و مردم را مطیع تام اوامر خود بدانند و بخواهند. حاکمیت نباید مردم را توده عام قلمداد کند، ضمن اینکه حاکمیت باید به شان و منزلت اجتماعی مردم احترام بگذارد و حریم خصوصی آنها را رعایت کند، در غیر این صورت هر سیاست دیگری که اتخاذ شود منجر به نتیجه مطلوب نمی شود.
وی در این باره توضیح داد: برای بازگشت آرامش به جامعه باید کارهای بزرگ بنیادینی صورت داده شود. در گام دوم نظام اجتماعی باید دچار تغییرات ساختاری عمیقی شود و نظام قضایی و حقوقی یا قانونگذاری عوض شود. شیوه مدیریت و اداره جامعه از طریق دولت نیز باید دستخوش تحولات تازه ای شود تا به تدریج با بازگشت حس اعتماد به مسوولین جامعه روی رشد و آرامش را ببیند.
تقی آزاد ارمکی استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران عدم شایسته سالاری در دولت سیزدهم را یکی از عوامل مهم تداوم بحران های اقتصادی و اجتماعی می داند و در این موضوع با اشاره به اهمیت انتخاب وزیر اقتصاد برای رفع مشکلات اقتصادی در ایران گفت: وقتی رئیس جمهور حوزه اقتصاد را که بحرانهای بنیادین بیشماری دارد به دست وزیری با هوش و سواد پایین می سپارد در حالی که برای حل مشکلات عجیب وغریب و متعدد اقتصادی ایران باید تمامی مغزهای اقتصادی جامعه روی هم ریخته می شد و نابغه ترین اقتصاددان ایرانی به عنوان وزیر اقتصاد انتخاب می گردید، ضعیف ترین، درس نخوانده ترین و بی سواد ترین و دورترین کسی که هر را از بر اقتصاد تشخیص نمی دهد روی کار می آورند آیا می توان عنوان کرد که دولت در پی حل مشکلات اقتصادی و دادن این پالس به جامعه است؟
آزاد ارمکی در این باره توضیح داد: تغییر مدیران و شایسته سالاری که سال هاست فقط حرف است و شعار به نفع کشور است نه روی کار آمدن نمایندگانی که با هفت تا سی هزار رای در فقدان رقابت واقعی وارد مجلس شده اند در حالی که از آن حوزه انتخابیه باید پانصد هزار رای می گرفتند نه سی هزار! مشخص است که این نماینده در فقدان رقابت واقعی برای گفتن حرف های کلی و انتزاعی که دردی از جامعه و گرهی از مشکلات را باز نمی کند آمده است. مشخص است که بدون بررسی زوایای آنچه که می گویند و تصویب می کنند و اثرات پیدا و پنهان آن روی جامعه از اعدام معترضان سخن می گوید، چرا که این فرد نماینده مردم نیست، بلکه نماینده گروه های سیاسی و جریان سیاسی حاکم است. در مجلس نیز باید تغییرات صورت بگیرد در غیر این صورت وضعیت به سمت مطلوب تغییر جهت نمی دهد.
استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران در خصوص تغییر شیوه های حاکمیتی نیز معتقد است: در این مرحله روش ها و شیوه های حکمرانی باید تغییر کند. به عنوان مثال در ایران در عرصه تولید خودرو و سفرهای شهری و بین شهری سالانه نزدیک به بیست هزار نفر کشته و تعداد بیشماری مجروح و دچار معلولیت و ترومای شدید جسمی و روحی می شوند. دولت و حاکمیت به جای تغییر این وضعیت با ارتقای کیفیت و ایمنی خودرو و جاده و ارتقای آموزش رانندگی و فرهنگ رانندگی به مردم فقط به جریمه کردن مردم بسنده کرده است. با بررسی رزومه حاکمیتی متوجه می شوید در این سالها برای کاهش کشته شدگان جاده ای از بیست هزار به پنج هزار نفر حتی یک گام برداشته نشده به طوری که همچنان این نرخ کشتار به قوت خود باقی است.
وی در این باره گفت: حکمرانان به جای حل مساله، صورت مساله را با گرفتن ژست نظام تنبیه و مجازت حل کرده اند به طوری که هر روز جریمه می شویم اما همچنان مساله بنیادینی به نام کشتار مردم در جاده و خیابان وجود دارد. عدم توانایی حاکمان برای کاهش کشتار خیابانی و جاده ای ناشی از عدم درک و فهم آنها برای اصلاح درست ماجراست چون هوش و سواد ندارند و به منافع فردی خود می اندیشند نه جمعی و ملی به دنبال شیوه های اصلاحی دیگر نمی روند بلکه بار فشار مالی دیگری با جریمه کردن به مردم تحمیل می کنند در حالی که این شیوه حکمرانی غلط است.
تقی آزاد ارمکی خاطر نشان کرد: مثل بیماری که قرار است در بیمارستان تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرد وقتی بعد از عمل به منزل برمی گردد با عفونت دیگری باید دست و پنجه نرم کند که از اتاق عمل گرفته است. قطعا اعتراض هایی که در کف خیابان دیده می شود ناشی از درک و فهم مردم نسبت به آنچه در ایران می گذرد است. مردم از عدم کاهش مشکلات و عدم گام برداشتن برای حل مشکلات خسته شده اند. مردم متوجه هستند نظام حاکم نه تنها مشکلات کنونی را رفع نمی کند بلکه ناکارآمدی خود را با تحمیل مشکلات و جرایم دیگری به مردم سرپوش می گذارد.
تقی آزاد ارمکی در پایان گفت و گو خاطر نشان کرد: هر چند مدیران فکر می کنند اعتراضات جمع شده و اصلا از ابتدا مساله مهمی نبوده است اما باید به این مساله مهم واقف باشند که در صورت عدم تغییرات ساختاری و مهم با هر حادثه ای و هر سیاست گذاری مثل افزایش قیمت بنزین و حامل های انرژی اعتراضات با شدت بیشتری کلید می خورد آنگونه که در مهرماه و آبان ماه سال جاری با مرگ خانم مهسا امینی شروع شد. باید به این مساله واقف باشند در صورت عدم حل سریع مشکلات و ایجاد اعتماد و اطمینان در مردم هر موضوعی مستمسکی برای اعتراضات فراگیر دیگری در آینده های نه چندان دور می شود.
نظر شما