حجم دورریزها در ایران غذای ۱۵میلیون نفر را تأمین می‌کند

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد در جهان سالانه حدود ۴میلیارد تن موادغذایی تولید می‌شود که از این میزان حدود ۲میلیارد تن به دلیل شرایط نامناسب کشت، برداشت، نگهداری و دیگر مسائل تبدیل به ضایعات و از دسترس خارج می‌شود. این آمار به معنای این است که حدود نیمی از محصولات کشت شده در جهان هرساله به دلایلی که گفته شد غیرقابل مصرف می‌شود.بر اساس اعلام فائو، ارزش این میزان مواد غذایی ضایع شده، حدود یک تریلیون دلار برآورد می‌شود که سهم کشورهای در حال توسعه از این میزان ۳۱۰میلیارد دلار است.متأسفانه ایران هم در بحث ضایعات کشاورزی جزو کشورهای سرآمد محسوب می‌شود، به‌طوری که آمار، گویای ضایعات ۲۰ تا ۳۰ درصدی و در برخی آمارها تا ۳۵ درصدی در بخش کشاورزی است. این میزان حدود ۳درصد از میزان ضایعات کشاورزی موجود در دنیا و حدود ۲۵برابر ضایعات کشورهای توسعه‌یافته را شامل می‌شود که عدد بسیار بزرگی است، به‌خصوص وقتی به صورت تقریبی ۳۸درصد جمعیت ایران در فقر به سر می‌برند.

براساس گزارش‌های منتشر شده، حدود ۹.۳میلیون خانوار فقیر شناسایی شده؛ این میزان فقیر در حالی در ایران زندگی می‌کنند که حجم دورریزهای بخش کشاورزی در کشور به‌قدری است که می‏‌تواند نیاز ۱۵میلیون نفر را تأمین کند!

سالانه ۲۰ تا ۳۰ میلیون تن محصول کشاورزی دور ریخته می‌شود
امین محمودی، کارشناس اقتصادی در حوزه کشاورزی در این زمینه به خبرنگار ما گفت: آمارهای فائو نشان می‌دهد ما ۲۵برابر کشورهای توسعه‌یافته دنیا ضایعات کشاورزی داریم.
وی ادامه داد: تولید سالانه محصولات کشاورزی بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون تن عنوان می‌شود که این محصولات در ۳۱ استان کشور تولید می‌شوند؛ اما بخش عظیمی از آن یعنی حدود ۲۰ تا ۳۰میلیون تن دور ریخته می‌شوند.
این کارشناس کشاورزی با بیان اینکه سیب درختی، گوجه، پیاز، هندوانه و سیب‌زمینی عمده محصولات کشاورزی هستند که دور ریخته می‌شوند، خاطرنشان کرد: بخش عظیمی از مرکبات تولید استان‌های شمالی هم دور ریخته می‌شوند.
محمودی ادامه داد: وقتی ۲۰ تا ۳۰ میلیون تن از این محصولات دور ریخته می‌شوند به این معناست که از ۱۲۰میلیون تن محصول تولید شده، حدود ۹۰میلیون تن به مصرف ۸۵میلیون جمعیت ایرانی می‌رسد که البته بخشی از این ۹۰میلیون تن، صادر هم می‌شود.
وی ضمن بیان اینکه حجم صادرات محصولات کشاورزی ایران تا ماه پیش ۳میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بود، خاطرنشان کرد: بنابراین مصرف سالانه ما در بحث تولیدات کشاورزی حدود ۷۵میلیون تن محصول است و بین ۵ تا ۱۰ میلیون تن هم صادر می‌شود.

نبود صنایع تبدیلی، مهم‌ترین علت بالا بودن ضایعات کشاورزی
این کارشناس اقتصاد کشاورزی یکی از دلایل اصلی این میزان تولید ضایعات کشاورزی را نبود صنایع تبدیلی در استان‌های تولیدکننده دانست و ابراز کرد: در حال حاضر استان‌هایی همچون خوزستان، فارس، کرمانشاه و کردستان و در شمال کشور هم استان‌هایی مانند گیلان و مازندران بیشترین تولید محصولات کشاورزی را دارند؛ اما آن میزانی که باید، صنایع تبدیلی در این استان‌ها مشاهده نمی‌کنیم.
محمودی تأکید کرد: این صنایع باید با کمک تعاون روستایی و در مراکز تولید محصولات کشاورزی ساخته شوند؛ اما شاهد هستید در این زمینه ضعف اساسی داریم.
وی اضافه کرد: هم‌اکنون همدان، کرمانشاه و خوزستان سهم زیادی از تولید گوجه‌فرنگی و سیر را به‌خود اختصاص داده‌اند؛ اما صنایع تبدیلی در این استان‌ها نیست و این بزرگ‌ترین ضعف است که سبب می‌شود از نعمت این محصولات بی‌بهره و نتوانیم اشتغال‌زایی کافی داشته باشیم و این درحالی است که بخش زیادی از جمعیت در این مناطق گرفتار بیکاری هستند!
این کارشناس اقتصادی در حوزه کشاورزی یادآور شد: در سالیان اخیر بارها شاهد دپو میزان زیادی از سیب در آذربایجان‌های شرقی و غربی بودیم. این اتفاق به این علت است که نتوانستیم بازار صادراتی برای محصولات خود ایجاد کنیم.

در حالی ضایعات کشاورزی داریم که با بی‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کنیم!
محمودی تأکید کرد: ایران در حالی سالانه با ۲۰ تا ۳۰ میلیون تن ضایعات کشاورزی روبه‌رو است که در منطقه خشکی قرار دارد و با بی‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
وی با اشاره به اینکه ما باید برای هر کیلوگرم از محصولات خود برنامه داشته باشیم، از دیگر علت‌های بالا بودن میزان ضایعات کشاورزی را استفاده نکردن از بذرهای مرغوب دانست و بیان کرد: در چند سال اخیر همکاری‌هایی با سازمان جهانی ایکاردا برای این کار شده است؛ اما همچنان شاهدیم عمده بذرهایی که در کشور ما تولید و مصرف می‌شوند از کشورهای دیگر وارد می‌شوند و با اینکه سازمان تحقیقات وزارت جهاد کشاورزی سالانه بودجه زیادی دریافت می‌کند، هنوز نتوانسته بذرهای اصلاح شده مرغوبی را به کشاورزان معرفی کند تا این‌گونه، میزان تولید هم افزایش یابد.
این تحلیلگر اقتصادی با تأکید بر اینکه باید از بذرهایی برای تولید محصولات کشاورزی استفاده کنیم که بتواند میانگین و عملکرد تولید را افزایش دهد، گفت: چنانچه این اتفاق رخ دهد به‌طور مثال به جای برداشت ۲ تا ۴ تن گندم در هر هکتار، ۶ تا ۸ تن محصول برداشت خواهیم کرد.
محمودی با بیان اینکه افزایش عملکرد در هر هکتار اقتصادی‌تر از افزایش سطح زیر کشت است، خاطرنشان کرد: از طرف دیگر، استفاده از نهاده‌های کشاورزی مثل سم و کود بهتر، می‌تواند تولیدات ما را افزایش دهد؛ اما این در حالی است که بسیاری از نهاده‌های موجود در بازار، قاچاقی و تقلبی هستند و کشاورزان هم به دلیل درآمد پایین مجبور به تهیه این نهاده‌ها هستند که همین عامل موجب افزایش ضایعات می‌شود.
وی تأکید کرد: زمانی که ضایعات در تولیداتمان کاهش یابد، تولید و عرضه محصولات در بازار بیشتر می‌شود؛ این‌گونه هم قیمت محصولات کشاورزی کاهش می‌یابد و هم کشاورز از تولید خود بهره می‌برد.
این کارشناس کشاورزی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اقدامات مثبتی که در یک سال اخیر در حوزه کشاورزی صورت گرفته، اجرایی شدن طرح اصلاح الگوی کشت پس از چند دهه را یکی از اقدامات مثبت خواند و گفت: با تحقق این طرح، نهادهای دولتی متوجه خواهند شد چه میزان محصول کشاورزی تولید می‌شود و چه میزان مصرف می‌کنیم؛ آن‌گاه برای بازارهای صادراتی برنامه‌ریزی و بازارسازی می‌کنند.
محمودی ساخت پنج شهر نمونه کشاورزی در کشور را گام مثبت دیگری در حوزه کشاورزی خواند و ابراز کرد: به نظر می‌رسد با این طرح‌ها به سمت گسترش صنایع تبدیلی خواهیم رفت که نتیجه آن افزایش ارزآوری، اشتغال‌زایی و توسعه محصولات کشاورزی است.