پیش بینی رشد متوسط ۵.۲ درصدی حمل ونقل جاده ای بار تا ۲۰۲۹

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، موسسه تحقیقاتی فیچ پیش‌بینی می‌کند که با شدت گرفتن فعالیت تجاری و بالا رفتن تقاضای از سوی جمعیت رو به رشد شاغلان، حجم حمل‌ونقل جاده‌ای بار طی دوره ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۹ صعودی خواهد شد و رشد متوسط سالانه ۵.۲ درصد را تجربه خواهد کرد.

فیچ سولوشنز (Fitch solutions) این پیش‌بینی را در جدیدترین گزارش خود از بخش حمل‌ونقل بار و کشتیرانی ایران و دورنمای آن در چهار سال آینده که در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۰ منتشرشده مطرح کرده است.

رادار اقتصاد این گزارش که چشم‌انداز صنعت حمل‌ونقل بار و کشتیرانی ایران طی سال‌های ۲۰۲۰  تا ۲۰۲۴ را بررسی می‌کند در چند قسمت منتشر خواهد کرد. پیش‌تر یک قسمت از این گزارش منتشر شده بود که از اینجا قابل مشاهده است. 

در قسمت دوم این گزارش، تحلیل موسسه فیچ از آینده صنعت حمل‌ونقل جاده‌ای بار در سه بازه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت مطرح‌شده است.

در این قسمت آمده است که کریدور حمل‌ونقلی شمال–جنوب پتانسیل خوبی برای توسعه ارتباطات تجاری ایران با اوراسیای غربی فراهم کرده است، اما سرمایه‌گذاری در این بخش با موانع ژئوپلیتیک روبرو است.

مشروح قسمت دوم گزارش به شرح زیر است:

حجم حمل‌ونقل جاده‌ای بار در ایران از دو سال گذشته رو به کاهش گذاشته و پیش‌بینی می‌شود امسال نیز به دلیل افت فعالیت تجاری و پایین آمدن قدرت خرید خانوارها کاهش یابد. اما در بلندمدت، با افزایش تقاضا از سوی جمعیت رو به رشد شاغلان، حجم حمل‌ونقل جاده‌ای بار صعودی خواهد شد و رشد متوسط سالانه ۵.۲ درصد را طی دوره ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۹ را تجربه خواهد کرد.

کوتاه‌مدت: ما پیش‌بینی می‌کنیم در سال ۲۰۲۰ بخش حمل‌ونقل جاده‌ای بار در ایران به دلیل رکود اقتصادی و اثرات منفی کرونا، رشد منفی ۶.۷ درصدی را تجربه کند. شیوع ویروس کرونا و افت قیمت نفت فعالیت‌های تجاری را مختل کرده و توان دولت را برای ارائه بسته محرک اقتصادی کاهش داده است. در نتیجه این تحولات، پول ملی ایران همچنان ضعیف باقی می‌ماند و تورم صعودی خواهد بود. به دلیل وجود محدودیت‌ها و دستورالعمل‌های فاصله‌گذاری اجتماعی، بسیاری از کسب‌وکارها به‌ویژه در بخش خدمات تعطیل شده‌اند. بخش‌هایی مثل گردشگری و رستوران‌ها نیز شاهد افت شدید تقاضا بوده‌اند.

درآمد دولت نیز تحت تأثیر افت صادرات و قیمت نفت کاهش‌یافته که این بدان معنی است که توان دولت در ایجاد اشتغال تضعیف‌شده است. بر این اساس انتظار می‌رود نرخ بیکاری نیز صعودی باشد که در نتیجه، چشم‌انداز مثبتی برای مصرف بخش خصوصی و به‌تبع آن رشد بخش حمل‌ونقل جاده‌ای بار طی ۵ سال آینده متصور نیستیم.

به دلیل رکود ساخت‌وساز، حمل‌ونقل جاده‌ای مصالح ساختمانی و کالاهای سرمایه‌ای نیز رونقی نخواهد داشت. درحالی‌که ذخایر محدود ارزی کشور صرف تأمین هزینه برنامه‌های رفاهی عمومی و اختصاص یارانه به واردات کالاهای اساسی می‌شود، پولی در بساط دولت برای اجرا و یا تکمیل پروژه‌های عمرانی باقی نمی‌ماند.

میان‌مدت: به نظر ما در میان‌مدت بخش حمل‌ونقل جاده‌ای بار در ایران با رشد مواجه می‌شود. ما رشد سالانه ۳.۷ درصدی را برای این بخش طی دوره ۵ ساله ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ پیش‌بینی کرده‌ایم. در سال ۲۰۲۴ حجم کل حمل‌ونقل بار از طریق جاده در ایران به ۱۰۸.۷ میلیون تن خواهد رسید. انتظار داریم پس از سال ۲۰۲۰ شاهد رفع تحریم‌ها باشیم که در نتیجه آن صادرات رشد خواهد کرد و با خروج اقتصاد از رکود، حمل‌ونقل نیز رونق پیدا خواهد کرد.

افزایش ترانزیت و عبور و مرور کالاهای کشورهای ثالث از خاک ایران نیز به رونق حمل‌ونقل جاده‌ای کمک می‌کند. ایران با تکیه بر مزیت خاص جغرافیایی، از جمله هم‌مرز بودن ۷ کشور مختلف و پیوند زدن آسیای مرکزی به اروپا و خلیج‌فارس، تلاش کرده خود را به‌عنوان هاب ترانزیت در منطقه جا بیندازد. کریدور حمل‌ونقلی شمال–جنوب پتانسیل خوبی برای توسعه ارتباطات تجاری با اوراسیای غربی فراهم کرده است، اما سرمایه‌گذاری در این بخش با موانع ژئوپلیتیک بسیاری روبرو است. این کریدور با طول ۷۲۰۰ کیلومتر از خاک روسیه، ایران، آذربایجان و هند می‌گذرد. بنادر و خطوط آهن در کانون طرح‌های سرمایه‌گذاری برای اجرای این پروژه قرار گرفته‌اند. درعین‌حال زیرساخت‌های جاده‌ای نیز برای تحقق این پروژه باید ارتقا پیدا کند.

شبکه جاده‌ای کشور در میان‌مدت تحت‌فشار قرار خواهد داشت، مگر آن‌که دولت بتواند برای نگهداری و تعمیر این شبکه هزینه کند. وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده تنها ۲۵ درصد بودجه لازم برای نگهداری و تعمیر راه‌های کشور را دریافت کرده است و پروژه‌های توسعه و ارتقاء زیرساخت‌های موجود نیز با کمبود شدید بودجه مواجه شده است.

بلندمدت: بخش حمل‌ونقل جاده‌ای بار ایران در بلندمدت چشم‌انداز روشن‌تری دارد، به‌ویژه به این خاطر که سرمایه‌گذاری خوبی در شبکه جاده‌ای کشور انجام خواهد شد. این بخش که طی چندین دهه سرمایه‌گذاری کافی در آن انجام‌نشده از فرصت رشد خوبی برخوردار خواهد بود. بر اساس آمارها، در حال حاضر ۷.۶ میلیارد دلار برای توسعه شبکه جاده‌ای کشور اختصاص داده‌شده که از بخش‌های دیگر بیشتر است. بر اساس پیش‌بینی ما، در نیمه دوم دوره ۱۰ ساله ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۹، فعالیت‌های توسعه‌ای در بخش جاده‌ای رشد بیشتری خواهد یافت. به‌علاوه افزایش تقاضا از سوی جمعیت شاغلان که جمعیت آن‌ها رو به رشد است نیز توسعه شبکه حمل‌ونقل جاده‌ای را ضروری می‌سازد.

حمل بار از طریق جاده در ایران (۲۰۲۴-۲۰۱۸)