گروه صنعت و بازرگانی پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، انتخاب بایدن احتمال بازگشت آمریکا به برجام را تقویت کرده است. بقیه کشورهای عضو ۱+۵ امیدوارند آمریکا که به صورت یکجانبه از توافق برجام خارج شده است، دوباره به این توافق بازگردد تا زمینه تداوم همکاری بین مذاکره کنندگان فراهم شود. این بازگشت به برجام احتمال گشایش اقتصادی برای ایران را فراهم می‌کند و شاید کمی از فشار تحریم‌ها کم کند. در چنین شرایطی رویکردهای دولت ایران هم بسیار مهم است که بتواند از فرصت احتمالی پیش آمده بهره مناسب برد. در گفتگو با محمد حسین برخوردار عضو اتاق بازرگانی درباره رویکردهای دولت و احتمال رویدادهای آتی گفتگو کردیم که در ادامه متن این مصاحبه را ملاحظه می کنید.
به نظر شما آیا با تغییر دولت در آمریکا و روی کار آمدن بایدن، در ایران گشایش اقتصادی ایجاد خواهد شد؟
احتمالا کمی گشایش خواهد شد و احتمالا مقداری از تحریم فروش نفت ایران کاسته شود. همچنین احتمالا صادرات پتروشیمی و فلزات شرایطش بهتر شود بنابراین تغییر دولت در آمریکا مقداری می تواند در اقتصاد ایران تاثیر گذار باشد.
در حال حاضر ترامپ یکسری تحریم‌های جدید برای ایران وضع کرده است که ذیل اقدامات تروریستی و غیره تعریف شده است. رفع این تحریم‌ها برای بایدن کار دشواری نخواهد بود؟
حتما مشکل ایجاد خواهد کرد زیرا باید با سنا هماهنگ باشد و بتواند با آنها به نتیجه برسد. ولی برای آمریکا هم مهم است که روی مراکز انرژی اتمی ما تسلط داشته باشد. احتمالا آمریکایی ها برای اینکه مقداری از تحریم های ایران کم کنند درخواست های جدیدی خواهند داشت و این بستگی دارد که ما چگونه با آنها برخورد کنیم به هرحال یادمان نرود آنها علاقه مند هستند که ما را تحت کنترل داشته باشند.
دولت برای دور جدید مذاکرات احتمالی که با حضور بایدن رقم خواهد خورد، چه برنامه‌ای باید داشته باشد؟
نه این دولت بلکه تمام دولت‌ها، سرلوحه کار خود را سیاست گذاشته‌اند. بالاخره ما سیاست را انتخاب کرده‌ایم و بیشتر به این حوزه توجه داریم. هر کشوری برای خود انتخابی می‌کند. یکی اقتصاد را سرلوحه کار خود می‌گذارد، یکی سیاست را انتخاب می‌کند و آن دیگری مسایل اجتماعی را مد نظر قرار می‌دهد. ما چون بیشتر به سیاست توجه داریم و به ایدئولوژی توجه کرده‌ایم، دولت باید به تحقیق و توسعه داخلی خیلی بها بدهد. اگر پولی در اختیارش قرار گرفت، بیشتر دربخش تحقیق و توسعه هزینه کند. تولید باید وابستگی خود را به مواد اولیه خارجی کم کند. الان یکی از مشکلات اقتصاد ایران واردات نهاده های تولید است که تولید را با مشکل مواجه کرده و هزینه تمام شده را بالا برده است بنابراین حتما باید در بخش تحقیق و توسعه و تامین مواد اولیه کار کرد.
برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند بهتر است تغییر رویکرد بدهیم و به جای اولویت دادن به سیاست، به بحث اقتصاد توجه کنیم و مسئله اقتصاد را در مذاکرات بیاوریم. نظر شما در این رابطه چیست؟
دولت‌های ایران مسایل اقتصادی را در مذاکرات می‌آورند اما سرلوحه ما از اول انقلاب تاکنون، بیشتر مباحث ایدئولوژیک بوده است تا اقتصاد. درباره اقتصاد تاکید کرده‌اند که روی توان داخل باید سرمایه گذاری کرد. این یعنی اینکه باید مراکز تحقیق و توسعه واقعی و نه نمایشی داشته باشیم. تا خودروی ما این‌قدر وابسته نباشد. لوازم خانگی این‌قدر وابسته نباشد. صنعت ریسندگی و بافندگی ما این‌قدر احتیاج به مواد خارجی، رنگ و غیره نداشته باشد. کشاورزی و صنعت کشاورزی ایران وابستگی نداشته باشد، دارو به همین ترتیب باشد. کشوری که بیشتر در سرلوحه کار خود ایدئولوژی را قرار داده است و بعد اقتصاد را مد نظر دارد، باید به منابع داخلی خود تکیه کند. منابع داخلی ما طوری نیست که بگوییم همه چیز را داریم. باید از لحاظ تکنولوژی این‌قدر قوی بشویم که خودرو را خودمان بسازیم. در برخی چیزها هم ممکن است به خارج نیاز داشته باشیم ولی این نیاز کمتر از حدی خواهد بود که اکنون احتیاج داریم.
اینکه سیاست سرلوحه کارمان است، مانعی برای اقتصاد ایجاد نمی‌کند؟
بالاخره این را انتخاب کردند و کاری نمی‌توان کرد. اگر از جوانان نخبه استفاده کنند، به نتیجه می‌رسیم. کشورهایی که اوضاعشان خوب نبود و آن زمان یعنی اول انقلاب هم ردیف ما بودند مثل کره جنوبی، چین مالزی، فیلیپین، تایلند و تایوان همه اینها را نگاه کنید، کشورهایی بودند که تکنولوژی نداشتند. آنها گذاشتند سرمایه‌گذاری خارجی به داخل کشورشان بیاید تا بتوانند تکنولوژی را هم جذب کنند. آنها خودشان دست به کار شدند و توان داخلی شان را تقویت کرده‌اند. تا بعدها از این فرصت‌ها در اقتصاد استفاده کنند.
در برجام ما مذاکره اقتصادی هم کردیم. فکر می‌کنید چرا این مذاکرات موفق نبود و اصلا به سرانجام نرسید؟
ما می‌توانستیم موفق باشیم ولی دولت تا پول دستش می‌رسد، نمی‌داند چگونه باید خرج کند. اهدافی باید تعیین شود که با عوض کردن دولت‌ها، این اهداف تغییر نکند. یعنی باید یک برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت نوشته شود تا با تغییر رئیس جمهورها، سیاست‌ها به هم نخورد. در این بحث هم وقتی که ما ایدئولوژی را سرلوحه خود قرار دادیم، باید توان داخلی را به سمت تحقیق و توسعه هدایت کنیم که وابستگی به خارج کمتر شود. بیکاری کاهش یابد. وقتی وابستگی کمتر شد و خودمان توانستیم طراحی داشته باشیم، در نهایت خودروی خودمان را خواهیم داشت. هزاران مسئله دیگری که فکر می‌کنیم الان به آن احتیاج داریم باید اولویت‌بندی شود. یعنی باید وزارت صنایع ببینند کدامیک از این مسایل اولویت دارد و بر اساس اولویت‌ها هزینه کنند. باید بیخود پول را خرج نکنند. فکر می‌کنم جوانان با استعداد زیادی داریم که اگر از آنها استفاده کنیم به نتیجه می‌رسیم.
یعنی معتقدید می‌توانیم همه نیازهایمان را تامین کنیم؟
همه نیازها را که هیچ جای دنیا نمی‌توانند در داخل کشورشان تامین کنند. بالاخره بده بستان باید وجود داشته باشد. اما بخشی از نیازها را می‌توان با تحقیق و توسعه تامین کرد.
برخی کارشناسان می‌گویند در داستان برجام، چون آمریکا نفع اقتصادی نداشت از آن خارج شد. آیا تعیین کردن سهم اقتصادی برای آمریکا، می‌تواند تضمین کننده تفاهم احتمالی آتی باشد؟
اقتصاد ما این‌قدر بزرگ نیست که آمریکا بخواهد سر آن دعوا کند.
در مذاکرات آتی دولت باید چه رویکردی داشته باشد و در داخل به چه دستاوردهایی توجه کند که به خاطر تفاهم جدید و سرازیر شدن دلارهای نفتی از دست نروند؟
اجازه بدهید دولت‌های آمریکا عوض بشوند و فرد جدید سر کار بیاید آن موقع می‌شود تشخیص داد. زمانی که آقای ترامپ سر کار آمد، مصاحبه‌ای با یک رسانه داشتم و گفتم که او تاجر است. اگر با تاجر مذاکره کنید، هیچ وقت نمی‌گذارد نخ پاره شود. تاجر برهم زننده نخواهد بود که البته ما مذاکره نکردیم و مسایل به اینجا کشید.
انتهای پیام/
نظر شما