به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، «واحد اطلاعات اکونومیست» در جدیدترین گزارش خود از اقتصاد ایران که ماه جولای ۲۰۲۰ منتشرشده به‌پیش بینی اوضاع سیاسی و اقتصادی کشور در چهار سال آینده پرداخته است.
رادار اقتصاد این گزارش که چشم‌انداز اقتصادی ایران طی سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ را بررسی می‌کند را برای اطلاع مخاطبین خود در سه قسمت منتشر می کند.
در بخش سوم و نهایی این گزارش که به جمع‌بندی اختصاص دارد آمده که افت شدید صادرات نفت به همراه شیوع کرونا منجر به رکود شدید دیگری در اقتصاد ایران می‌شود، اما با از بین رفتن کرونا و احیای قیمت‌های نفت رشد اقتصادی متوسطی را در آینده در ایران شاهد خواهیم بود.
در این گزارش همچنین آمده است که حجم صادرات ایران پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها افت قابل‌ملاحظه‌ای داشته است. حجم واردات نیز به دلیل افت تقاضا و اعمال محدودیت‌های تجاری و همچنین در اثر شیوع کرونا کاهش‌یافته است.
مشروح بخش جمع‌بندی و آمار این گزارش به شرح زیر است:
- انتظار می‌رود دولت روحانی که در سال ۲۰۲۱ به پایان عمر خود می‌رسد همچنان تحت‌فشار شدید باقی بماند. روحانی با دو چالش شیوع ویروس کرونا و سقوط قیمت نفت دست‌وپنجه نرم می‌کند. این در حالی است که اقتصاد ایران همچنان درگیر مشکلات ناشی از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و تحمیل دوباره تحریم‌ها علیه این کشور است.
- به‌رغم تشدید تنش‌ها بین ایران و آمریکا، با توجه به اوضاع اقتصادی مبهم ایران و تمایل رئیس‌جمهور آمریکا به اجتناب از هرگونه درگیری هزینه بار خارجی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری نوامبر ۲۰۲۰، انتظار نداریم که جنگی تمام‌عیار بین این دو کشور دربگیرد. امید چندانی به ازسرگیری مذاکرات بین ایران و آمریکا در کوتاه‌مدت وجود ندارد، اما تغییر احتمالی در رهبری آمریکا بعد از انتخابات می‌تواند به نرم شدن موضع آمریکا در قبال ایران منجر شود.
- بیکاری جوانان همچنان رو به افزایش خواهد بود. دولت نمی‌تواند برای کل یک‌میلیون فارغ‌التحصیلی که سالانه وارد بازار کار می‌شوند اشتغال ایجاد کند. این مسئله تنش‌ها در محیط داخلی را تشدید می‌کند.
- انتظار داریم صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۰ به‌طور متوسط ۲۸۰ هزار بشکه در روز باشد که این رقم ۱۲ درصد صادرات نفت ایران در سال ۲۰۱۷ است. تحریم‌های آمریکا و کاهش تقاضای چین دو عامل افت صادرات نفت ایران به زیر ۳۰۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۰ تلقی می‌شوند. افت شدید صادرات نفت به همراه شیوع کرونا منجر به رکود شدید دیگری در اقتصاد ایران می‌شود به‌طوری‌که تولید ناخالص داخلی این کشور در سال جاری ایرانی (۱۳۹۹) ۱۲ درصد کاهش خواهد یافت. با از بین رفتن کرونا و احیای قیمت‌های نفت رشد اقتصادی متوسطی را در ایران شاهد خواهیم بود.
- عملکرد ضعیف در بخش صادرات و جریان محدود سرمایه باعث می‌شوند که تقاضا برای ارز در ایران بالای سطح ظرفیت بانک مرکزی باقی بماند. افت شدید ارزش ریال در بازار آزاد ایران طی هفته‌های اخیر نشانه این مسئله است. بنابراین با توجه به این‌که مشکل کمبود اسکناس خارجی در ایران طی سال‌های آتی به قوت خود باقی می‌ماند، شکاف قابل‌توجه بین نرخ رسمی ارز و نرخ ارز در بازار آزاد نیز همچنان باقی خواهد ماند.
- وضعیت ایران ازنظر فضای کسب‌وکار رو به بدتر شدن است. ایران در شاخص فضای کسب‌وکار نمره ۳.۸۱ از ۱۰ را طی سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ به دست آورده بود. نمره ایران در این شاخص برای دوره ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ به ۳.۵۸ کاهش‌یافته است که علت آن تأثیر تحریم‌های آمریکا بر فضای کلان اقتصاد کشور است. به همین ترتیب رتبه جهانی ایران در این شاخص نیز یک پله نزول می‌کند و از ۷۸ در بین ۸۲ کشور طی دوره سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ به ۷۹ در دوره سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ می‌رسد. البته جایگاه منطقه‌ای ایران بدون تغییر در رتبه ۱۵ از بین ۱۷ کشور باقی می‌ماند.
رتبه‌بندی فضای کسب و کار
- حجم صادرات ایران پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها افت قابل‌ملاحظه‌ای داشته است. واردات نیز به دلیل افت تقاضا و اعمال محدودیت‌های تجاری و همچنین در اثر شیوع کرونا کاهش‌یافته است. چین در سال ۲۰۱۹ بزرگ‌ترین واردکننده کالا از ایران و بزرگ‌ترین صادرکننده کالا به ایران بوده است. ۴۱.۳ درصد کل صادرات ایران در سال ۲۰۱۹ به مقصد چین و ۲۴ درصد از کل واردات ایران مربوط به کالاهای چینی بوده است.
داده‌های آماری
آماری از اقتصاد جهان
تولید ناخالص داخلی ایران، بر اساس قیمت‌های جاری، تریلیون ریال
تولید ناخالص داخلی ایران، بر اساس قیمت‌های جاری، میلیارد دلار
تولید ناخالص داخلی در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران
ساختار اقتصادی، درآمد و اندازه بازار ایران
بیکاری و تورم در ایران
سرمایه گذاری مستقیم خارجی و بدهی ایران
نظر شما