ترس سهامداران حقیقی بازار کی تمام می‌شود؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از رسالت؛  مردادماه امسال بود که شاخص بورس تهران بعد از طی کردن روندی رو به رشد و پرسود، به‌صورت یکپارچه در مسیر نزولی قرار گرفت تا جایی‌که ابتدای این هفته شاخص کل بورس تهران، قله یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی را از دست داد و به یک‌میلیون و ۳۷۴ هزار واحد سقوط کرد.
شاخص بورس با قرار گرفتن در محدوده دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحد تا نیمه مردادماه، رشد خارج از قاعده‌ای را در بورس رقم زد به طوری‌که حتی انتظارها را برای رسیدن به شاخص سه‌میلیونی افزایش داد. عملکرد بورس از اواخر سال گذشته تا مردادماه امسال باعث هجوم نقدینگی زیادی به بازار شد و مردم را با سودای رسیدن به سودهای بالا روانه این بازار کرد، اما از اواخر مردادماه ورق برگشت و بازار با سرعت در مدار نزولی پیش رفت.
بعد از سقوط شاخص بورس، تصمیمات مختلفی همچون ورود حقوقی‌ها به بازار برای ایجاد تعادل در صف‌های خریدوفروش، کاهش سقف سرمایه‌گذاری صندوق‌های درآمد ثابت در سهام، کاهش اعتبار خرید سهام، تدوین مقررات حضور بازار گردان‌ها، تخصیص یک درصد از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار و حمایت‌های لفظی مسئولان برای جلوگیری از افت مجدد شاخص بورس گرفته شد، اما نتوانست به جلوگیری از افت بازار شاخص کمک کند.
اکنون به نظر می‌رسد به علت وجود جو روانی ناشی از ترس و ناامیدی سهامداران حقیقی نسبت به وضعیت بورس، همچنان بازار با صف‌های فروش طولانی و برروی ریل نزولی در حال حرکت است. به‌زعم بسیاری از کارشناسان بازار، بسیاری از سهم‌های مهم در شرایط خیلی خوبی برای خرید هستند، اما بازار بدون توجه به این تحلیل‌ها، همچنان با تشکیل صف‌های فروش مواجه است.
بعد از سقوط شاخص از دو میلیون واحد، امیدها برای بازگشت شاخص در سرمایه‌گذاران با عنوان «اصلاح در بازار» زنده ماند، درحالی‌که اکنون با از دست رفتن شاخص یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی، چشم‌انداز روشنی برای بازگشت شاخص کل دیده نمی‌شود و اعتماد بسیاری از سرمایه‌گذاران نسبت به روند بازار ازدست‌رفته است.
افت شاخص بورس به علت از دست رفتن اعتماد مردم است
محسن علیزاده، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، درباره چرایی افت دوباره شاخص بورس می‌گوید: از ۱۹ مردادماه تا به اکنون بازار سرمایه دیگر روال عادی خود را پیدا نکرد. شاید یک روز حقوقی‌ها و روز دیگر حقیقی‌ها خرید سهام داشتند و بازار چنددرصدی افزایش یا کاهش پیدا کرد، اما باسیاستی که دولت به کار گرفته است، اعتماد مردم را دیگر به دست نخواهد آورد.
علیزاده بیان می‌کند: دولت، میزبان خوبی برای سهامداران نبود، زیرا بسیاری از مردم سرمایه‌های خود را در بازار وارد کردند تا هم برای دولت درآمدزایی شود و هم سرمایه‌ها منتج به تولید گردند، اما این اتفاق نیفتاد و از سرمایه‌های مردم سوءاستفاده شد. اگر دولت از مردم دعوت به حضور در بورس نمی‌کرد، بورس به روال سابق خود حرکت می‌کرد و شاخص طی چند ماه به دو میلیون نمی‌رسید.

عضو ناظر شورای عالی بورس ادامه می‌دهد: افت شاخص بورس به علت از دست رفتن اعتماد مردم است. من نمی‌توانم به مردم اطمینان بدهم که سرمایه‌هایشان را وارد بازار کنند، زیرا مردم سلب اعتماد کرده‌اند. تصمیمات خلق‌الساعه‌ای که گرفته می‌شود بر وضعیت بازار تأثیرگذار می‌شود، به‌عنوان نمونه اعلام شد تغییرات در ارکان پایین شرکت بورس اوراق بهادار ایجاد می‌شود تا باعث آرام شدن مردم شود، اما اگر قرار است تغییری ایجاد شود باید در ارکان اصلی سازمان شکل بگیرد تا سیاست‌ها تغییر کند.
علیزاده به درج اخبار نادرست درباره بورس اشاره می‌کند و می‌گوید: بیشتر فروشندگان روز شنبه این هفته، حقیقی‌ها بودند که به علت پیش‌بینی‌های غلط در کانال‌های بورسی و سفارش‌های غیر اصلی حقوقی‌ها ترسیدند. حقوقی‌ها وظیفه حمایت از بازار را دارند و سود زیادی را کسب کردند. به‌عنوان‌مثال یکی از حقوقی‌ها از فروش سهام، چهار هزار میلیارد تومان سود کسب کرد و ملزم به خرید از بازار شد، اما فقط ۸۰۰ میلیارد تومان از بازار خرید کرده است. به این کار نمی‌توان عنوان حمایت گذاشت.
این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پایان اظهار می‌کند: در چنین شرایطی جای ناظر بازار خالی است. رئیس سازمان بورس باید جلوی بروز چنین اقداماتی را بگیرد. اگر روند نزولی شاخص همچنان ادامه داشته باشد، مسئولیت آن به عهده وزیر اقتصاد است.

ترس بی‌دلیلی در بازار حاکم شده است
علیرضا کدیور، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان با اشاره به افت شاخص بورس می‌گوید: افت شدید شاخص بورس در حالی است که در روزهای اخیر، شرکت‌ها گزارش‌های مالی ۶‌ماهه خود را ارائه دادند و وضعیت سودآوری بیشتر شرکت‌ها فراتر از آن چیزی بود که انتظار می‌رفت، اما علی‌رغم این مسائل بازار روز شنبه منفی شد.
کدیور، اصلی‌ترین عامل افت دوباره شاخص را جو روانی منفی که بر بازار حاکم است، می‌داند و می‌افزاید: ترس بی‌دلیلی در بازار حاکم شده است و بیشتر مردم برای فروش سهام هجوم آورده‌اند. دستورالعمل‌های موجود در بازار بورس، شرایط فعلی را تشدید می‌کند. اولین دستور، ایجاد محدودیت نوسان ۵ درصدی است که باعث ایجاد صف فروش می‌شود و صف‌های فروش طولانی باعث سرایت به بقیه سهام می‌گردند.
وی اضافه می‌کند: اکنون در حدود ۵۰ درصد سهامی که در بازار وجود دارند، سهامی هستند که نسبت به سایر سهام موجود در بازار و دیگر دارایی‌های خارج از بازار مانند مسکن و خودرو، ارزنده‌تر هستند، اما وجود جو منفی باعث بروز چنین شرایطی شده است. تنها راه‌حل برای برون‌رفت از این وضعیت، اصلاح مکانیزم‌های معاملاتی است تا صف خرید یا فروش تشکیل نشود و بازار رفتار هیجانی از خود نشان ندهد.
کدیور درباره الزام سازمان بورس مبنی بر داشتن شرکت‌ها در بازار گردان می‌گوید: تعداد اندکی از شرکت‌ها این قانون را اجرا کرده‌اند. ضمن این‌که بازارگردان، توان نقدینگی مشخصی دارد. اگر همه بازار بخواهند سهام خود را به بازارگردان بفروشند، بازارگردان میزان مشخصی تعهد و توان قدرت خرید دارد و بیشتر از آن کاری نمی‌تواند انجام نمی‌دهد. وجود بازارگردان لازم است، ولی کافی نیست و به‌تن‌هایی نمی‌تواند بازار را به تعادل برساند.
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان، ورود حقوقی‌ها به بازار را باعث ایجاد تعادل نسبی در بازار عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: بعضی از صندوق‌های بازنشستگی و بانک‌ها منابع خوبی را به بازار عرضه کردند، اما تزریق منابع دارای سقف مشخصی است و اگر بازار دائما روند منفی را طی کند، منابع نقدینگی حقوقی‌ها هم به پایان می‌رسد و دیگر توانی برای حمایت ندارند.
کدیور با اشاره به این‌که بازار به شکل اشتباه و نادرست از سوی سرمایه‌گذاران روند منفی را طی می‌کند، می‌گوید: تنها راه‌حل برای بهبود وضعیت بازار، جلوگیری از تشکیل صف در بازار است. باوجود جو منفی در بازار، احتمال پایین آمدن دوباره شاخص وجود دارد، اما با این شرایط هرچقدر شاخص پایین‌تر بیاید، سهام ارزنده‌تر می‌شوند. قیمت سهام هرگز صفر نخواهد شد و درنهایت به نقطه‌ای می‌رسد که ازنظر دیگران به رقم بسیار ارزان می‌رسد.
وی با توصیه به سرمایه‌گذاران در عدم فروش سهام‌شان می‌گوید: سرمایه‌گذارانی که تا امروز سهام خود را نفروخته‌اند بعدازاین هم اقدام به فروش نکنند، به‌ویژه سهامی که وضعیت مالی خوبی دارند. فروختن سهم اقدام غلطی است و فروشنده مرتکب اشتباه می‌شود. هجوم فروشندگان باعث عقب نشستن خریداران می‌شود تا قیمت سهام پایین‌تر بیاید، اما وقتی خریداران به این نتیجه برسند که امکان خرید سهام باقیمت پایین‌تر وجود ندارد، باعث حرکت بازار رو به بالا می‌شوند.