گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، مرتضی عزتی استاد اقتصاد وعضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفت و گو با رادار اقتصاد در خصوص موضوع افزایش نرخ سود بانکی و تبعات و پیامدهای این سیاست گفت: یکی از عمده دلایل مسوولین دولتی و بانک مرکزی درخصوص افزایش نرخ سودکه به شدت روی آن تاکید دارند و روی این موضوع مانور می دهند افزایش نرخ سود بانکی در روسیه و یا در آمریکا در یک سال گذشته است که بنا به مسائلی چون جنگ اوکراین و تحولات سیاسی و بین المللی و بیماری کرونا در برخی کشورهای دنیا رقم خورده است.
وی در این باره خاطر نشان کرد: زمانی می توانیم نسخه هایی شبیه آنچه کشورهای مختلف در اقتصاد خود پیچیده اند برای اقتصاد ایران بپیچیم که مانند آن کشورها دارای اقتصادی با ثبات باشیم، در غیر این صورت نمی توانیم مثل همه دنیا سیاست گذاری کنیم.
مرتضی عزتی معتقد است: مسولین ما به غلط فکر می کنند اقتصاد ایران مثل بقیه دنیاست و ما هم مثل سایر دنیا می توانیم سیاست های اصلی که برای آنها جواب داده را اجرا کنیم، چرا که سیاست های اصلی اقتصادی و بین المللی ما مثل بقیه دنیا نیست! مسوولین ما نمی دانند سیاست های اصلی دنیا به سمت رشد اقتصادی حرکت می کند در حالی که ما پشت به رشد اقتصادی حرکت کرده ایم؟ آیا وقتی برخلاف مسیر اصلی رشد اقتصادی و سیاستهایی که کشورهای توسعه یافته در اقتصاد و روابط بین الملل خود دنبال می کنند حرکت می کنیم می توانیم انتظار داشته باشیم با اجرای یکی دو سیاست وضعیتی به مراتب بهتر از امروز خواهیم یافت؟
مرتضی عزتی استاد اقتصاد گفت: درست است که افزایش نرخ بهره بانکی در روسیه و در آمریکا جواب داد و به ثبات اقتصادی این کشورها کمک کرد اما در ایران با افزایش نرخ بهره از ۱۶ درصد به بیش از ۱۸ درصد آیا حجم نقدینگی کاهش یافت یا به سمت تولید حرکت کرد و به کاهش نرخ تورم منتهی شد. مسوولین به خوبی می دانند قبل از افزایش قانونی نرخ سود بانکی و اعلام این موضوع توسط بانک مرکزی بیشتر بانکها به سپرده گذاران خود سود بالای ۲۰ درصد می دادند آیا به این معناست که ما به نتایجی رسیدیم که در سایر کشورها با افزایش نرخ سود بانکی اتفاق افتاد؟
استاد اقتصاد توضیح داد: چون سایر سیاست های ما درست نیست به مقصود نهایی نمی رسیم. کشوری که رشد اقتصادی و حجم نقدینگی متناسب با رشد اقتصادی دارد می تواند به بهبود وضعیت با اجرای سیاست های درست پولی به کارکردهای تغییراتی که اعمال می کند امیدوار باشد نه درایران، چرا که در کشور ما مسائل ونتایج آنگونه که در تئوری ها پیش بینی می شود جواب نمی دهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس خاطر نشان کرد: در حال حاضر ادعا می شود با افزایش نرخ بهره، تورم پایین می آید در حالی که با یک استدلال ساده می توان به این نتیجه رسید که در ایران این موضوع هرگز محقق نمی شود و جواب نمی دهد، حتی بیم آن می رود با افزایش نرخ سود بانکی تورم افزایش بیابد.
مرتضی عزتی دراین باره توضیح داد: با افزایش نرخ بهره بانکی به تبع نرخ بهره تولید نیز افزایش می یابد، لذا هزینه تولید کننده افزایش می یابد و به تبع آن قیمت تمام شده کالا و در نتیجه قیمت فروش کالا بالا می رود، بنابراین به این نتیجه می رسیم که سیاستهای اقتصادی که در کشورهای با ثبات که سرمایه گذاری خارجی دارند وسرمایه های داخلی در حال فرار نیستند در ایران موثر واقع نمی شود.
عزتی درخصوص رویکرد بانکها در حمایت از نظام تولید وخطرات تعمیق شدن رکود اقتصادی با افزایش نرخ بهره بانکی گفت: با توجه به اینکه بانکها علاقه ای به اعطای وام های عمده و کلان به بخش تولید ندارند لذا به دادن وام های مختصری اکتفا می کنند با افزایش نرخ بهره بانکی، فشار هزینه ها تولید را تحت تاثیراتی نامطلوب قرار می دهد. ضمن اینکه بیش از نود درصد مردم پولی برای در بانک گذاشتن و سود گرفتن ندارند، بنابراین درصد کمی از مردم مشمول این وضعیت می شوند. در شرایط رکودی اجرای این سیاست به این معناست که دولت و بانک مرکزی عملا تقاضا برای خرید کالا را بسته است.
عزتی در این مورد توضیح داد: در شرایط رکودی که تقاضا به شدت پایین امده و به تقاضای تولید لطمه وارد شده کاهش تقاضا بسیار خطرناک است.مسوولی که به افزایش نرخ سود بانکی به عنوان یک برگ برنده نگاه می کند این مسائل را نیز باید در نظر بگیرد وبه این موضوع توجه کند که اقتصاد ایران کمترین نسبت و شباهتی با اقتصادهای توسعه یافته ندارد، ضمن اینکه بسیاری از سیاست های کلی اقتصاد ایران با سیاستهایی که در دنیا اعمال شده مغایرت های جدی دارد لذا نباید انتظار داشته باشیم سیاست های سایر کشورها در ایران جواب دهد.
مرتضی عزتی استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس در پایان گفت وگو خاطر نشان کرد: اقتصاد ایران به دلیل مدیریت غلط و تحریم ها متاسفانه بسیار کوچک شده و از قبل نیز کوچکتر شده به طوری که کمترین ارتباط معنا داری با خارج ندارد و چون رشد اقتصادی نداریم به تبع آن بسیاری از متغیرها روال مثبتی در اقتصاد ندارند، لذا هر سیاستی اعمال شود ممکن است مسیر دیگری و جواب دیگری به ما بدهد.
نظر شما