بانک مرکزی با مدیریت صالح آبادی کمترین اهمیتی به تک نرخی شدن ارز نمی دهد/سیاست حواله بیاور، پول بگیر رسمیت دادن به توزیع رانت است

گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، عطا بهرامی کارشناس و تحلیلگر اقتصادی در گفت و گو با رادار اقتصاد در خصوص عوامل موثر در افزایش نرخ ارز به چند نرخی بودن ارز و سکوت بانک مرکزی و وزارت اقتصاد بر این روند تاکید کرد و در این باره گفت: بانک مرکزی نمی تواند با وجود نظام چند نرخی ادعا کند نرخ ارز را کنترل خواهد کرد چون نشدنی است. با اینکه کارشناسان اقتصادی واینجانب به اشکال مختلف بارها به عنوان توصیه سیاستی این موضوع مهم را به دولت متذکر شدیم که از باید تک نرخی شود اما شاهد نظام چهار نرخی ارزی در کشور هستیم.
وی در این باره خاطر نشان کرد: با اینکه ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شد اما همچنان چهار نرخ ارز بازار را متلاطم می کند. وجود بازار متشکل ارزی، بازار نقدی، بانک مرکزی و بازار نیما نه تنها منجر به کنترل و تثبیت نرخ ارز نمی شود بلکه دامنه التهابات بازار ارز را روز به روز بیشتر می کند.
عطا بهرامی در خصوص تبعات سایر سیاست گذاری ها و تصمیمات بانک مرکزی بر التهابات نرخ ارز گفت: در کنار چهار نرخ ارز، تصمیماتی مثل دادن حواله صادرات به بانک مرکزی و نقد گرفتن به ازای آن و فروختن دلار در بازار متشکل وضعیت را خراب تر کرده است. بانک مرکزی با چنین تصمیماتی به عده ای سیگنال می دهد که می توانید به راحتی کالایی به قیمت یک میلیون دلار مثلا به عراق صادر کنید و بگویید ۵ میلیون دلار صادر کرده ایم، این میزان دلار به صورت نقد بابت حواله ارائه شده به بانک مرکزی پرداخت می شود. بانک مرکزی با چنین سیاستی همان انگیزه ای که در فروش دلار ۴۲۰۰ در عده ای ایجاد شده بود را امروز با رقم های بالا در صادر کننده ایجاد کرده به طوری که این سودآوری از تفاوت قیمت ارز در بازارهای مختلف به نفع عده ای خاص تمام می شود.
عطا بهرامی توضیح داد: نظام چند نرخی یعنی کسب سودهای آنچنانی و توزیع رانت توسط بانک مرکزی به کسانی که دسترسی بهتری به بازارهای ارزی ارزان دارند و این پیام به آنها داده می شود که دنبال گرانترین بازار برای فروش ارز برو! نظام چند نرخی ارزی غیر از این موضوع پیام و هدفی ندارد بنابراین سود مستقیم در تلاطم ارزی است، به همین خاطرشاهد نوسانات فراوان در بازار ارز هستیم.
کارشناس و تحلیلگر اقتصادی توضیح داد: به همین دلیل وقتی بازار دچار ریزش قیمتی می شود کسانی که از این بازار سودهای بالا و کلان به جیب می زنند برای بالا بردن قیمت با ترفندی جدید که مجوزهای آن از سوی بانک مرکزی صادر شده زمینه چینی های لازم را شروع می کنند و تدارک افزایش نرخ ارز را کلید می زنند.
کارشناس وتحلیلگر اقتصادی گفت: از سال ۹۷ تا کنون یعنی از زمان اختراع ارز ترجیحی ۴۲۰۰ شاهد تلاطم های شدید در نرخ ارز بوده ایم. اگر نظام ارزی تک نرخی می شد قطعا هیچ یک از این اتفاقات رخ نداده بود. مساله حائز اهمیت این است که بانک مرکزی با مدیریت آقای صالح آبادی کمترین اهمیتی به تک نرخی شدن ارز نمی دهند، حتی برای خالی نبودن عریضه یک بار از چنین موضوعی سخنی نگفته اند. نه تنها در این موضوع حرفی نمی زنند بلکه چشم بر روی خلق پول درنظام بانکی بسته اند و دست بانکها را برا بازی های سفته بازانه باز گذاشته اند.
عطا بهرامی در خصوص عملکرد نظام بانکی بخصوص بانکهای خصوصی در افزایش نرخ ارز گفت: عامل دیگر که کسی با آن کار ندارد افزایش نرخ وام دهی بانکها در یک سال گذشته است. براساس آمارهای منتشر شده بانکها ۴۸ درصد وام بیشتری نسبت به سال قبل تحت عنوان سرمایه در گردش داده اند. وامی من درآوردی! که مختص ایران است چرا که وامی با عنوان سرمایه در گردش در هیچ جای دنیا وجود ندارد و اصلا بی معنی است.
وی در این باره توضیح داد: اصولا بنگاه ها از محل خرید و فروش، سود دارند و هزینه سرمایه های خود را تامین می کنند سرمایه در گردش یعنی اینکه شرکت ها وهولدینگ ها به اسم شرکت های زیرمجموعه خود وامی بگیرند بدون اینکه بابت آن کالایی بخرند یا دارایی به وثیقه بگذارند وام هایی که از نظام بانکی گرفته اند را وارد فعالیت های سفته بازانه ای می کنند که در آن ذی نفع هستند. این شرکت ها در واویلای بازار هر گونه بخواهند قیمت گذاری می کنند، شرکت هایی که می توان به اسامی بسیاری از آنها اشاره کرد. شرکت هایی که به مدد بانکها رقم های بسیار بزرگی به این عنوان وام می گیرند و بانک مرکزی هم با آنها همراهی می کند که دلار ۳۰ تومانی را بگیرند و در بازار دلار ۳۸ تومانی بفروشند و کلی سود به جیب بزنند.
عطا بهرامی خاطر نشان کرد: علی رغم اینکه شرکتهای یاد شده دلارها را وارد بازار می کنند اما نوسان دهی آنها باعث کسب سود برای خودشان و زیان بزرگی به تولید و معیشت و افزایش نرخ تورم می شود. بنابراین کل دعوا به مجموعه بانک مرکزی برمی گردد، چرا که بانک مرکزی کمترین کاری برای جمع آوری نظام چند نرخی نکرده و شبیه بمب ساعتی عمل می کند. ضمن اینکه سیاست حواله بیاور، پول بگیر رسمیت دادن به توزیع رانت است.
وی در ادامه بحث توضیح داد: وام دهی غیر منطقی بانکهای خصوصی با حمایت بانک مرکزی نیز منجر به افزایش نرخ ارز شده است، بنابراین با وجود چنین پکیجی نمی توان انتظار ثبات یا کاهش نرخ ارز را داشت. قطع به یقین نرخ دلار در نظام تک نرخی ۲۳ هزار تومان است اما با مدل مدیریت بانک مرکزی نه تنها نرخ ارز کاهش نمی یابد بلکه شاهد افزایش مدام نرخ ارز خواهیم بود.