گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، حسن حیدری کارشناس اقتصادی و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفت و گو با رادار اقتصاد بخشی از اعتراضات مردم در ماه های گذشته را ناشی از عدم امید جوانان به آینده اقتصادی کشور دانست ودراین باره گفت: در چند سال اخیر بخصوص از دهه ۹۰ تا کنون ایران چند بحران را پشت سر گذاشته که از جمله آنها می توان به اعتراضات مردمی در سالهای ۹۶ و۹۸ اشاره کرد. آنچه دراین موضوع مهم است اینکه اعتراضات مردم ایران چند وجهی است چرا که جامعه ما چند وجهی است لذا نمی توان یک وجه خاص را با اعتراضات مرتبط کرد چرا که بخشی از اعتراضات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است.
وی درباره وجه اقتصادی اعتراضات گفت: اعتراض به دورنمای اقتصاد کشور یا سیاست گذاری های اقتصادی مساله ای نیست که فقط در ایران به وقوع پیوسته باشد چرا که در کشورهای دیگری نیز این مسائل گهگاه دیده می شود. آنچه درباره ایران متفاوت است و منجر به بحران اجتماعی می شود این است که در ایران دورنمایی برای بهبود وضعیت اقتصادی دیده نمی شود به این خاطراعتراضات اقتصادی به بحران اجتماعی ختم می شود.
حسن حیدری خاطر نشان کرد: بخش مهمی از بحران های اقتصادی یک دهه اخیر ایران را می توان به گیر افتادن در تله تحریمهای اقتصادی نسبت داد. از اواخر دهه ۹۰ که به تدریج وارد تله اقتصادی شدیم، به عبارت دیگر وارد یک حصر و زندانی شدیم که راه را بر ما بسته است. در یک دهه اخیر اقتصاد ایران نه تنها رشد نداشته بلکه به شدت کوچک شده است. با بررسی نرخ دلار می توان به این موضوع رسید که اقتصاد ایران چقدر کوچک شده و پول ملی تا چه اندازه زمین گیر شده است.
حسن حیدری گفت: در حالی که اقتصاد ایران روز به روز کوچکتر می شود سایر رقبای ایران در کشورهای همسایه و منطقه مثل عربستان، امارات، حتی عراق در حال رشدهای قابل توجه اقتصادی هستند. متاسفانه روز به روز سهم اقتصاد ایران کوچک تر و دایره ناامیدی مردم نسبت به وضعیت موجود بزرگتر می شود. کاهش سهم اقتصادی و سرانه درآمد مردم و فقدان چشم اندازی مثبت از آینده بحران را بزرگ و بزرگتر می کند که در نهایت به بحران اعتراضات اجتماعی منتهی می شود.
کارشناس وتحلیلگر مسائل اقتصادی بیان داشت: به عنوان مثال در سال ۲۰۱۰ که یونان دچار رکود و از دست رفتگی شدید رونق اقتصادی شد شاهد شورش هایی در این کشور بودیم که به سرعت تمام شد. اینکه ایران از دهه ۹۰ تا کنون چند شورش و اعتراض اجتماعی را به خود دیده ناشی از این است که وضعیت ما با سایر کشورهایی که چالش اقتصادی دارند متفاوت است واین تفاوت همان نبود و فقدان چشم انداز بهبود و روند مثبت تر شدن وضعیت است.
وی در این باره تصریح کرد: عدم امیدواری به کسب نتیجه مناسب از توافق برجام به این معناست که وضعیت بهبود نمی یابد. در سال ۲۰۱۵ دو سه سال بعد از توافق برجام و قبل از پاره کردن امضا و توافق به دست رئیس جمهور پیشین آمریکا وضعیت مردم بهبود یافت به طوری که آثار آن توافق برجامی روی کسب و کار، درآمد و معیشت مردم مشخص بود. به این دلیل بخشی از صنایع کشور احیا شد، نفت بیشتری صادر کردیم و شاهد رونق گرفتن و رشد اقتصادی بودیم. حتی خودروسازان به صورت اقساطی و با خواهش و تمنا به مردم خودرو می فروختند در حالی که اینک مردم باید چندین ماه زمان بگذارند و منتظر قرعه کشی باشند که آیا خودرویی به آنها داده می شود یا خیر. وقتی به این مرحله رسیدیم به این معناست که برجام به محاق رفته و جوانان دست از آینده روشن پیش روی کشور شسته اند و بسیار نگران وضعیت آتی هستند.
حسن حیدری معتقد است: وقتی جوانان آینده ای برای خود متصور نیستند و مسولین در پیام های سیاسی خود چنان صحبت می کنند که پر واضح است امیدی به احیای برجام و ایجاد تغییرات در اقتصاد کشور نیست دچار یاس و ناامیدی می شوند. یاس و ناامیدی نسبت به بهبود وضعیت کشور و مشاهده بالا رفتن خط فقر و نرخ تورم، آنها را نسبت به وضعیت موجود و آینده عاصی می کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس بیان داشت: در دو سه سالی که با کرونا دست و پنجه نرم کردیم و شاهد کاهش شدید فعالیت های مختلف در حوزه کسب و کارها و کاهش درآمدها بودیم چرا مردم شورش نکردند؟ به این دلیل که مردم می دانستند در یک وضعیت جهانی هستند که همه مردم دنیا این وضعیت را تحمل می کنند اما به عبور از این وضعیت امید داشتند و می دانستند گذراست. یعنی چیزی نیست که دولت انتخاب کرده باشد اجبار واز روی ضرورت است، بنابراین اعتراض نکردند اما امروز مردم در شعارهای خود فحاشی می کنند و این مدل اعتراض هم به اعتراضات قبلی اضافه شده چرا که می دانند چشم انداز مثبتی در پیش رو ندارند بخصوص جوانان نگران آینده خود هستند.
حسن حیدری استاد اقتصاد در پاسخ به این سوال که به نظر شما با تغییر وزرا می توان به آینده اقتصاد ایران امیدوار بود، گفت: خیر چرا که تغییر وزیر کار نشان داد تفاوتی در مسائل مرتبط با این وزارتخانه ایجاد نشد. بحث مهم امروز اقتصاد ایران زدودن ابهامات است و ابهامات فقط با تغییر استراتژی دولت در خصوص توافق برجام رفع می شود. تا زمانی که قید تحریم ها دست و پای اقتصاد ایران را زنجیر کرده وضعیت بدتر می شود، لذا انتظار می رود دولت برای رفع تحریم ها وارد عمل شود وخنثی سازی تحریم ها را در کنار رفع کامل تحریم ها دنبال کند.
وی در این باره تصریح کرد: زمانی مردم آرام می شوند که استراتژی دولت نسبت به آینده اقتصاد ایران و تجارت و تعامل وسیع با دنیا به صورت عملی با رفع تحریم ها نه به صورت شعاری تغییر کند چرا که محدود سازی تجارت با کشورهای همسو با خود نمی تواند زمینه رشد اقتصاد ایران را فراهم کند. از این نظر باید استراتژی به سمت رفع تحریم تغییر کند و دولت یک بار برای همیشه دست از روند فرسایشی طول دادن مذاکرات بردارد و کار را اساسا به نفع اقتصاد ایران و ارتباط با دنیا تمام کند در غیر این صورت برجسته ترین اقتصاددانان نیز اگر روی کار بیایند تا استراتژی محدودسازی تجارت و تعامل به چند کشور باقی است اقتصاد رشد نمی کند و وضعیت جامعه روز به روز نگران کننده تر می شود.
نظر شما