گروه بورس و بازارهای مالی پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، کامران ندری اقتصاد دان و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در گفت و گو با رادار اقتصاد درخصوص چالش های شاخص سازی بورس و وضعیت مدیریت بورس در ماه های اخیر به رادار اقتصاد گفت: در بررسی وضعیت بورس باید به این نکته توجه کنیم که نمی توان تفاوت چندانی بین وضعیت در بورس با وضعیت کلی اقتصاد گذاشت، چرا که همه این حوزه ها به نوعی با هم مرتبط هستند. در وضعیت رشد اقتصادی پایین و تضعیف تعاملات اقتصادی وتجاری با دنیا، در حالتی که بنگاه های اقتصادی چندان کارآمد نیستند و با بهره گیری از شرایط انحصاری قادر به باقی ماندن در بازار کار هستند، و هنگامی که چشم انداز آینده اقتصاد روشن نیست، نمی توانیم انتظار داشته باشیم بورس رشد واقعی داشته باشد.
وی در این باره افزود: ممکن است به دلیل نرخ تورم بالا، ارزش سهام به صورت اسمی افزایش بیابد، اما این افزایش معلول نرخ تورم است. به عنوان مثال اتفاقی که در نیمه دوم سال ۹۸ تا اوایل سال ۹۹ توسط دولت با ایجاد یک هیجان کاذب در بورس رخ داد به گونه ای که مردم به بورس فراخوانده شدند. در این موضوع دولت وضعیت غیر واقعی از بورس را به نمایش گذاشت به طوری که یکباره قیمت ها به صورت حباب گونه ای افزایش یافت، قیمت هایی که پایدار نبود لذا حباب بعد از مدتی ترکید و قیمت ها ریزش کرد.
کامران ندری استاد اقتصاد توضیح داد: وقتی رشد بورس غیر واقعی باشد ترکیدن حباب قیمتی امری عادی است. زمانی بورس دچار رشد غیر واقعی می شود که از وضعیت رکودی و چشم انداز ناامید کننده موجود خلاص شویم و به یک رشد واقعی برسیم، چرا که رشد واقعی اقتصاد روی رشد واقعی بورس هم تاثیر می گذارد بنابراین چون اتفاق خاصی در اقتصاد نیفتاده نمی توانیم انتظار رونق گرفتن بورس را داشته باشیم.
عضو پژوهشکده پولی و بانکی در ادامه تصریح کرد: به علت عدم چشم اندازبرای رسیدن به رشد واقعی در اقتصاد شاهد هستیم که اینک فعالیت های بورس محدود به خرید وفروش سهام شده است، لذا در حوزه گسترش ابزارهای مالی توسعه ای رخ نداده و تمام تمرکز بورس روی بازار سهام است اما بازار بدهی ها و اوراق مشتقه در بورس ایران آنگونه که باید وشاید رواج پیدا نکرده، بنابراین در چنین وضعیتی نمی توانیم انتظار چندانی از بورس داشته باشیم، ضمن اینکه افزایشی که در بورس اتفاق افتاده که شاخص را نزدیک به ۱ میلیون و ۴۰۰ رسانده در اثر تورم در اقتصاد است نه رشد واقعی بورس.
کامران ندری در خصوص این موضوع که چرا بورس شاخص سازی غیر واقعی می کند، گفت: این موضوع را نباید فقط به سازمان بورس نسبت داد چرا که در کل دولت چنین رویکردی دیده می شود. به بیان بهتر، دولت سعی می کند در حوزه های مختلف اعداد و ارقام مثبتی را از وضعیت اقتصاد ارائه کند در حالی که دولت باید از این رویه عملکردی خود به سرعت فاصله بگیرد یعنی دولت باید شاخص ها را به صورت واقعی ارائه کند حتی اگر نقصان هایی در شاخص ها وجود دارد آنها را برای بیان واقعیت های موجود رفع کند، فارغ از اینکه شاخص ها بیانگر چه مسائلی هستند اگر وضعیت خوب است طبعا باید شاخصها خوب باشند اگر وضعیت بد است وشما شاخص را به نوعی بازآرایی کنید که وضعیت بد را کمتر نشان دهد یا وضعیت خوب را بزرگ نمایی کند به معنای خود فریبی اقتصادی است، لذا دولت باید شاخص ها را درست اندازه گیری کند تا براساس آنها بتوانیم چشم اندازهای درستی از اقتصاد طراحی کنیم.
کامران ندری استاد اقتصاد در این باره خاطر نشان کرد: در تمام دنیا تلاش می شود شاخص ها براساس متدهای علمی و دقیق اقتصاد اندازه گیری شود تا واقعیت هر چه که هست منعکس شود اگر شاخص درست طراحی واندازه گیری شده باشد باید واقعیت موجود را بپذیریم، یعنی سیاست گذار نباید شاخص را به صورت تصنعی مثبت نشان دهد بلکه به کمک شاخص درست باید ارزیابی درستی از وضعیت اقتصادی کشور به مردم و فعالین اقتصادی نشان دهد. پس درمی یابیم که دست کاری در شاخص ها فقط محدود به بورس نیست؛ بلکه شاخص های دیگر اقتصاد کلان همواره دست کاری شده یعنی این روش فقط مربوط به دولت فعلی نیست، بلکه در دولتهای قبلی نیز این کار مانند کنار گذاشتن شاخص تورم بانک مرکزی تکرار شده است. به این دلیل که بانک مرکزی شرایط تورمی را بدتر نشان می داد به سراغ شاخص تورم مرکز آمار رفتند که تورم را تا حدودی پایین تر نشان می دهد این مدل تصمیم گیری ها برای این است که به مردم بگویند وضعیت اقتصادی بد نیست ودولت دستاوردهای مثبتی داشته غافل از اینکه مردم خود اقتصاد هستند و با واقعیت های اقتصادی زندگی می کنند. به گونه ای می توان گفت شاخص های اقتصادی منعکس کننده درک و احساس مردم نسبت به وضعیت موجود است.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در خصوص اینکه دولت در برابر هر گونه دست کاری تعمدی در شاخص ها و آمارها باید بایستد گفت: بعید می دانم به صورت تعمدی شاخص های بورسی دست کاری شود اما اگر چنین چیزی صحت دارد دولت و دست اندرکاران باید مساله را اصلاح کنند و اجازه دهند شاخص وضعیت موجود را به صورت شفاف منعکس کند.
کامران ندری نظر خود را درباره مدیریت فعلی بورس و مدیریت کلان اقتصاد کشور مطرح کرد و گفت: مدیریت فعلی سازمان بورس مثل بقیه مدیریت هاست. مگر بقیه مدیران ما در وزارت صنایع و معادن عملکرد بهتری دارند یا در وزارت اقتصاد عملکرد و سایر حوزه ها که بورس نیز زیر مجموعه وزارت اقتصاد است عملکرد مدیران بهتر گزارش شده است؟ قطعا مسوولین ما باید تواضع داشته باشند و واقعیت را آنگونه که هست بپذیرند و منعکس کنند و متناسب با شرایط، بهترین سیاست ها و تصمیمات را برای برون رفت از این شرایط اتخاذ کنند، چرا که به صورت زوری نمی توان حال اقتصاد را خوب نشان داد، به این دلیل که مردم در بطن اقتصاد هستند ومی توانند پیش بینی کنند که وضعیت اقتصاد به کدام سمت و سو می رود و برای آینده اقتصاد خود برنامه ریزی می کنند، لذا معضل مدیریت فقط مربوط به سازمان بورس بهادار نیست، بلکه در سایر زمینه ها اعم از محیط زیست، بیمه، فضای کسب و کار، وزارت جهاد کشاورزی نمونه ها و مصادیق زیادی داریم که ضعف مدیریتی منجر به ضعف نهادی شده و نهادها روز به روز به مرور زمان تحلیل می روند بنابراین چالش ضعف مدیریتی فقط مربوط به سازمان بورس نیست.
نظر شما