نقش مصطفی چمران در دفاع مقدس به روایت کتاب‌ها

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مصطفی چمران در سال ۱۳۱۱ در محله‌ای حوالی خیابان پانزده خرداد تهران (منطقه بازار مرکزی پایتخت) به دنیا آمد و بعد از دوران تحصیل متوسطه در دانشکده فنی تهران به ادامه تحصیل مشغول شد و بعدها در همان دانشکده شروع به تدریس کرد.
وی از شخصیت‌های تأثیرگذار در ایران و لبنان، وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران و بنیان‌گذار ستاد جنگ‌های نامنظم در دوران جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران بود. چمران در سال ۱۳۳۲ همزمان با حوادث و مبارزات نهضت ملی نفت، فعالیت‌های سیاسی خود را شروع کرد. بعد از کودتای ۲۸ مرداد و سقوط حکومت دکتر محمد مصدق، به نهضت مقاومت ملی ایران پیوست.
چمران با یک بورسیه تحصیلی در همان دوران به آمریکا رفت. در کتاب پرستوی دهلاویه به قلم مجید نجف‌پور آمده است که در سال ۱۳۴۹ به دعوت امام موسی صدر (رهبر شیعیان لبنان) به این کشور رفت. همسرش بعد از یک سال به علت شرایط سخت زندگی در لبنان، با فرزندانش به آمریکا بازگشت و از او جدا شد.

‌بازگشت از لبنان به ایران

در همین کتاب آمده است او در سال‌های ۱۳۵۱ و ۱۳۵۲ وارد جنگ مسلحانه بر ضد رژیم صهیونیستی در جنوب لبنان شد و با رهبران فلسطینی و یاسر عرفات تماس و همکاری داشت. بعد از ربوده شدن دوست و هم‌رزمش، امام موسی صدر در ۹ شهریور ۱۳۵۷ با پیروزی انقلاب اسلامی به شوق دیدار امام خمینی، بعد از ۲۲ سال در بهمن ۱۳۵۷ به ایران بازگشت.
‌ 
در کتاب نیمه پنهان ماه به نوشته حبیبه جعفریان می‌خوانیم چمران در سال‌های سکونتش در لبنان، اداره مدرسه صنعتی ـ فنی جبل‌عامل را به عهده داشت. او در سال ۱۳۵۶ در لبنان با غاده جابر ازدواج کرد.

نقش چمران در پاوه

بنابر اطلاعات سایت دانشنامه دفاع مقدس آمده است مصطفی چمران مرداد ۱۳۵۸ از طرف وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران، فرماندهی عملیات مقابله با فعالیت‌های جدایی‌طلبان در شهر پاوه کردستان را به عهده گرفت. با فرمان تاریخی حضرت امام خمینی در صبحگاه ۲۷ مرداد ۱۳۵۸ و مقاومت و مجاهدت چمران و همرزمانش، سرانجام شهر پاوه در ۲۸ مرداد ۱۳۵۸ آزاد شد. (لینک)
در کتاب یادنامه اولین سالگرد شهادت مصطفی چمران که بنیاد منتسب به این شخصیت آن را در سال ۱۳۶۱ روانه بازار نشر کرد، آمده است که او در اولین دوره مجلس شورای اسلامی خرداد ۱۳۵۹، یکی از نمایندگان منتخب مردم تهران بود.

ماجرای اولین عملیات چریکی علیه عراق

در همین کتاب همچنین آمده است:‌ «پس از شروع جنگ تحمیلی در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، چمران به همراه آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای (نماینده امام در شورای عالی دفاع و نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی) به اهواز رفت و اولین حمله چریکی بر ضد نیروهای بعثی را که تا نزدیکی‌های اهواز پیشروی کرده بودند، با موفقیت انجام داد. به دنبال آن ستاد جنگ‌های نامنظم را با هماهنگی بین ارتش، سپاه پاسداران و نیروهای داوطلب مردمی در اهواز تشکیل داد.»

نقش‌های مهندسی در جنگ

کتاب پرستوری دهلاویه نقش فعالیت‌های مهندسی چمران در جنگ را برجسته می‌داند و در صفحه ۱۵۴ درباره آن می‌نویسد: «دکتر چمران با ایجاد واحد مهندسی فعال برای ستاد جنگ‌های نامنظم، موجب شد جاده‌های نظامی به‌سرعت در نقاط مختلف ساخته شود. او با نصب پمپ‌های آب در کنار کارون و احداث کانالی در مدت یک ماه، آب را به‌طرف تانک‌های عراقی روانه و با این تاکتیک پیشروی نیروهای دشمن به سمت اهواز را متوقف کرد.»

‌

چگونگی کشته شدن مصطفی  چمران

در بخش دیگری از همین کتاب می‌خوانیم: «در آبان ۱۳۵۹ در عملیات آزادسازی سوسنگرد که به وسیله ارتش و سپاه و نیروهای جنگ‌های نامنظم انجام شد، پای چپش مجروح و قبل از بهبود کامل راهی جبهه شد. در ۳۱ اردیبهشت ۱۳۶۰ با پیروزی در عملیات هماهنگ‌شده بین نیروهای ارتش، سپاه پاسداران و ستاد جنگ‌های نامنظم ارتفاعات الله‌اکبر و دهلاویه به تصرف نیروهای ایران درآمد.»

در کتابی با عنوان «قطعه‌ای از آسمان دهلاویه» به قلم شیوا فتاحی در مورد چگونگی کشته شدن این شخصیت با اهمیت در تاریخ انقلاب اسلامی آمده است: «سی‌ویکم خرداد ۱۳۶۰ مصطفی چمران در خط مقدم جبهه جنوب (منطقه دهلاویه) حین سرکشی به سنگرها براثر اصابت ترکش خمپاره به پشت سرش زخمی شد. در بیمارستان سوسنگرد کمک‌های اولیه انجام شد، ولی حین انتقال به بیمارستان اهواز در آمبولانس به شهادت رسید. مردم پیکر او را ابتدا در اهواز و سپس در تهران از مقابل مجلس شورای اسلامی تشییع کردند و ۲ تیر ۱۳۶۰ در قطعه ۲۴ بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد. بنای یادبودی در دهلاویه، نزدیک جاده سوسنگرد ـ بستان، محل شهادتش، ساخته شده است.»

معرفی کتاب‌هایی به قلم مصطفی چمران

گفتنی است درباره مصطفی چمران کتاب‌های متعددی منتشر شده است، ضمن اینکه به قلم این شخصت نیز کتاب‌های مختلفی به رشته تحریر درآمده‌اند. تعدادی از کتاب‌های او به کوشش برادرش، مهدی چمران و توسط بنیاد شهید چمران در سه گروه منتشر شده‌اند. این کتاب‌ها عبارت‌اند از: دست‌نوشته‌های تاریخ‌دار با عنوان «خدا بود و دیگر هیچ»، «جهاد و شهادت»، «علی زیباترین سروده هستی»؛ مجموعه سخنرانی‌ها با عنوان «انسان و خدا»، «کردستان»، «لبنان»؛ گزارش‌های عارفانه و مختصر از حماسه‌ها و عملیات‌های جنگ تحمیلی همچون «رقصی چنین میانه میدانم آرزوست.»