پای دلالان در کیسه برنج!

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از روزنامه ایران؛دلایل متعددی برای افزایش کنونی قیمت برنج طرح می‌شود که یکی از آنها ممنوعیت واردات برنج خارجی به کشور در دولت قبل است که باعث ملتهب شدن بازار گردید و این مسأله تاکنون نیز ادامه داشته است. به این عوامل باید خرید برنج توسط واردکنندگان و دپوی آنها به امید بالا رفتن قیمت، خشکسالی و کاهش بارندگی در سال گذشته را هم اضافه کرد که برآیند آن کمبود برنج در بازار و گرانی این قوت غالب مردم بوده است.
اگرچه ما در روزهای اخیر شاهد ثبت قیمت‌های جدیدی از برنج هستیم، اما هیچ کدام از این سودهای کلان به جیب شالیکاران وارد نشده است و افزایش قیمت‌ها صرفاً به جیب دلالان می‌رود. این افراد برنج را در انبارها دپو کرده و با رشد نرخ‌ها آن را به بازار تزریق می‌کنند تا از این طریق سود مناسبی از فروش عایدشان شود.
پرواضح است که نرخ هزینه‌های تولید همچون حقوق و دستمزد، سم و کود افزایش پیدا کرده است اما درنهایت محصول باید با سود معقول ۱۰ تا ۲۰درصدی عرضه شود اما دلال یا واسطه میان تولیدکننده و مصرف‌کننده منتظر تعیین قیمت‌های دلخواه است تا در زمان مناسب محصول را در بازار توزیع کند.
مسعود امراللهی مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالای اساسی وزارت جهاد کشاورزی نیز به تازگی با تأکید بر نقش محتکران و سودجویان در بالا بردن قیمت برنج اعلام کرده است: «هدف این افراد افزایش قیمت پایه برنج است تا برای سال آینده زراعی قیمت بالاتر برود، اما به بازرسان برای برخورد جدی با محتکران و مراکز عمده فروشی بازار و تأمین‌کننده دستور داده شده است تا از طریق سازمان تعزیرات حکومتی نیز رأی برای آنها صادر شود.»

دلالان، عامل مهم افزایش قیمت برنج
جمیل علیزاده‌شایق دبیر انجمن برنج در گفت‌وگو با «ایران» درباره دلایل بالا رفتن قیمت برنج گفت: اکنون به طور میانگین برنج در حدود ۷۰ تا ۹۰هزار تومان در خرده‌فروشی‌های سطح شهر به فروش می‌رسد. نباید قیمت‌های بالاتر از ۱۰۰هزار تومان برای هر کیلو برنج را در بعضی از مناطق به همه جا تعمیم داد. این موضوع می‌تواند به ملتهب شدن بیشتر بازار دامن بزند.
وی با تأکید بر اینکه احتکار برنج توسط دلالان و واسطه‌ها قیمت برنج را افزایش داده است، گفت: تولید برنج در اواخر مردادماه به پایان می‌رسد و در شهریور و مهر فقط هزینه حمل برای فروش به سایر مناطق به آن افزوده می‌شود. بنابراین افزایش قیمت برنجی که ما از آبان‌ماه با آن روبه‌رو شده‌ایم صرفاً به‌دلیل وجود واسطه‌ها و دلالان است.
علیزاده‌شایق ادامه داد: امکان نگهداری برنج، بیشتر از یک‌سال وجود ندارد، زیرا آسیب می‌بیند اما عده‌ای از دلالان به‌دلیل ماندگاری بیشتر برنج و امکان بالا رفتن زمان احتکار، برنج را به‌صورت شالی از کشاورز خریداری کرده و آن را در انبارها نگهداری می‌کنند. برای احتکار برنج نیاز به انبارهایی با تجهیزات ویژه است تا از شته زدن آن جلوگیری شود.
وی با اشاره به مصرف سرانه برنج برای افراد جامعه گفت: بر اساس آمارهای موجود مصرف سرانه هر فرد در سال به ۳۶کیلوگرم برنج می‌رسد که با این احتساب برای ۸۰میلیون ایرانی، به ۳میلیون تن برنج در سال نیاز است. ما طبق آمار رسمی در هر سال حدود دو میلیون و ۲۵۰هزار تن برنج تولید کرده‌ایم و کسری ۷۵۰هزار تنی آن از طریق واردات تأمین شده است. ما در سال قبل در حدود یک میلیون تن برنج وارد کرده‌ایم که این مقدار دارای ۲۵۰ هزار تن مازاد میزان مصرف است اما اکنون باید از واردکننده سؤال شود که مازاد برنج وارداتی را چکار کرده است!
دبیر انجمن برنج با بیان اینکه طرح کشت قراردادی برنج توسط وزارت جهاد کشاورزی یکی از اقدامات تحسین‌برانگیز و مهم این وزارتخانه است، افزود: در طرح کشت قراردادی، نهاده‌ها توسط وزارت جهاد تأمین می‌شود و با سود عادلانه‌ای محصول از کشاورز خریداری می‌شود اما به تازگی دیده شده که در بعضی از شهرهای شمالی، اتحادیه شالیکوبی‌داران کشت قراردادی را با کشاورزان به طور مستقیم انجام می‌دهند درحالی که این اقدام در تخصص آنها نیست و از اهداف‌شان فاصله دارد.
علیزاده‌شایق اضافه کرد: در سال‌های گذشته، کشاورز شالی را به کارخانه شالیکوبی می‌داد تا به برنج تبدیل شود و بعد از تحویل از کارخانه، محصولش را به فروش می‌رساند اما به تازگی کارخانه‌ها در کنار تبدیل شالی به برنج، اقدام به تجارت برنج می‌کنند.
وی تصریح کرد: کارخانه‌داران، انبارهای مناسبی دراختیار دارند و با خرید شالی از کشاورز، آن را تبدیل به برنج می‌کنند و در انبارها دپو کرده و سپس با قیمت دلخواه به فروش می‌رسانند. اقدام اتحادیه شالیکوبی‌داران دخالت در عملکرد دیگر نهادها است و این موضوع می‌تواند قیمت‌ها را مجدداً ملتهب کند.

برنج‌های دپویی هنوز به بازار عرضه نشده‌اند
مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج نیز درباره بالا رفتن قیمت برنج به «ایران» گفت: کشاورزان جزو اقشار ضعیف هستند و امکان و توانایی نگهداری برنج را ندارند، به همین علت برنج را پیش‌فروش می‌کنند تا بتوانند امرارمعاش کنند. در این شرایط واسطه‌ها از وضعیت کشاورزان سوء‌استفاده کرده و برنج را با قیمت پایین خریداری کرده و برای بالا رفتن قیمت، آن را در انبارها احتکار می‌کنند.
کشاورز ادامه داد: ارگان‌های نظارتی باید با شناسایی انبارهای برنج دپو شده، آنها را دراختیار سازمان تعاون روستایی یا فروشگاه‌های زنجیره‌ای قرار داده و با قیمت ۶۰ تا ۶۵هزار تومان به فروش برسانند.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج با بیان اینکه قیمت‌ها در بازار تابعی از عرضه و تقاضا است، گفت: متأسفانه برنج‌های دپو شده هنوز به بازار عرضه نشده‌اند زیرا درغیر این‌صورت قیمت‌ها تا به این اندازه روند صعودی پیدا نمی‌کردند.
کشاورز تأکید کرد: اکنون تقاضا برای خرید برنج بالا است ولی به آن میزان برنج عرضه نمی‌شود. متأسفانه دلالان به سودهای فعلی رضایت نداده‌اند و منتظر گرانی بیشتر برنج هستند تا مابقی برنج‌های دپو شده را عرضه کنند. در این صورت امکان بالا رفتن دوباره قیمت‌ها دور از انتظار نیست.