تمایل عجیب به فروش سهـــام غــول های خودرویی‌ پس از رشد غیرمنتظره! / آیا سازمان بورس نظارت کافی بر بازار دارد؟ /اما و اگرهای واگذاری خودروسازها/ ارزش دارایی تنها ملاک قیمت گذاری نیست!

گروه بورس و بازارهای مالی پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد؛ در هفته‌های اخیر چند تن از مقامات کشور درمورد واگذاری و خصوصی سازی دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا خبردادند. هرچند که برای نخستین بار نیست که چنین خبرهایی درمورد این شرکت‌ها می‌شنویم و در سال‌های گذشته نیز بارها این موضوع مطرح و در مقاطعی حتی منتهی به کاهش میزان سهامداری مستقیم دولت شد اما در نهایت هیچ‌گاه مدیریت آنها به بخش خصوصی واگذار نشده است.  در حال حاضر ۵.۷ درصد سهام ایران‌خودرو و ۱۷.۳ درصد سایپا متعلق به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) یا نماینده دولت در شرکت‌های خودروسازی است. به عقیده اکثر کارشناسان حوزه خودرو  و حتی کارشناسان اقتصادی اصلی‌ترین دلیل ناکارآمدی و زیان‌ده بودن این دو شرکت مدیریت دولتی است و تا تازمانی که دولت بر این دو شرکت با تمسک به مالکیت بخشی از سهام مدیریت کند، حال و روز صنعت خودروسازی به همین منوال خواهد بود اما در این میان آنچه موجب بروز برخی نگرانی ها شده آن است که کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های زرماکارون، گلرنگ، میهن و ماموت برای خرید سهام دولت اعلام آمادگی کرده اند که موجب حیرت و البته نگرانی جدی کارشناسان شده است؛ اینکه شرکت‌هایی بدون سابقه در صنعت خودرو و صرفا با تکیه بر منابع مالی بخواهند سهامدار و تصمیم گیر در دوشرکت خودروساز متعلق به عموم مردم شوند بسیار موجب نگرانی شده است. در این بین با توجه به تجربه ناموفق خصوصی سازی های مشابه در سنوات گذشته و همچنین ابراز نگرانی جدی رئیس دستگاه قضایی از روند خصوصی سازی‌های گذشته به نظر می رسد نهادهای نظارتی باید حداکثر دقت را در این خصوص و توجه جدی به اهلیت خریداران مبذول دارند.

همچنین باید گفت نحوه واگذاری و معاملات آنها در آغاز سال جدید قابل توجه اهالی بازار سهام بود.  در معاملات روزگذشته برتری تقاضا به چشم می‌خورد و تمایل خریداران در گروه‌های خودرویی، پالایشی، پتروشیمی و فلزات دیده می‌شد اما شدت گرفتن عرضه‌ها در گروه خودرویی توجه فعالان بازار را به خود جلب کرد چراکه با داغ شدن اخبار مثبتی همچون واگذاری بلوکی ۴۰ درصد سهام خساپا و ۲۵ درصد سهام خودرو به بخش خصوصی و عدم بروز اخبار منفی برجامی، انتظار می رفت که صف خرید سنگینی برای این نمادها تشکیل شود اما این چنین نبود و در کنار وجود تقاضا، عرضه‌ها شدت داشت. در ادامه به بررسی این موضوع پرداختیم.  

نوید خاندوزی مدیر اقتصادی و سرمایه‌گذاری بیمه کوثر و کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با زهرا فعله گری خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد اظهار کرد:حجم معاملات بالا برای دو نمادی که همواره مورد توجه بازار بوده طبیعی است. همچنین باید گفت که معاملات آن از نظر مبلغی و ارزشی نیز مطلوب بود.وی در خصوص شکل‌گیری عرضه‌های محسوس با توجه به اخبار مثبتی که در این دو نماد وجود دارد، گفت: بسیاری از سهامداران نمادهای مذکور را در قیمت‌های مناسبی خریداری کردند و با روند صعودی که طی شده، ترجیح به شناسایی سود و فروش این نمادها کردند. در نتیجه دست‌ به دست شدن سهام سبب حرکت نوسانی شده و این امری طبیعی است.

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به نحوه کارشناسی و قیمت گذاری به منظور خصوصی سازی این دو نماد بیان کرد: شرکت ایران خودرو و سایپا هر دو به تازگی افزایش سرمایه از محل تجدید دارایی‌ها دادند و بعید است که دارایی‌های آنها نسبت به مواردی که در گذشته بررسی شده رشد عجیبی داشته باشد. فکر می‌کنم بررسی آن پیچیدگی‌های گذشته را ندارد. البته کارشناسان باید نگاه منطقی به این دو نماد داشته باشند و قیمت‌گذاری آنها به قدری نباشد که دور از انتظار قیمت روی تابلو به ثبت برسد.

کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: از آنجایی که این دو نماد زیان‌ده هستند، کارشناسان ناچارند آن‌ها را براساس دارایی‌هایشان ارزیابی و قیمت گذاری کنند و نمی‌توان با مدل‌های گوردن، پی بر ای و دی دی ام و... ارزش آن را حساب کرد. هرچند که ارزش دارایی را تنها ملاک قرار دادن، نگاه کاملی نیست و بر این اساس امکان دارد قیمت‌های ارزش گذاری شده تفاوت فاحشی با قیمت‌های تابلو داشته باشد. بنابراین متولیان این موضوع باید این نکته را مدنظر قرار داده و نگاه منطقی داشته باشند.

وی درمورد این پرسش خبرنگار مبنی بر اینکه آیا می‌توان ارزش برند و یا بازار انحصاری آنها را در ارزش‌گذاری‌ها منعکس کرد؟ پاسخ داد: قائل شدن ارزشی برای بازار انحصاری اشتباه است چراکه دولت این قدرت را دارد که با یک دستور، ابلاغیه، مصوبه و... منتفی کند و از حالت انحصاری خارج شود و در چنین دیدگاهی ارزش گذاری نیز تحت تاثیر قرار می گیرد؛ بنابراین فکر میکنم مبنای ارزش گذاری باید بر پایه اصول حسابداری باشد.

خاندوزی گفت: دولت در خصوصی سازی آن‌ها باید نگاه منصفانه داشته باشد تا بخش خصوصی بتواند ورود کند و این شرکت‌ها به بخش واقعی اقتصاد واگذار شود اما اگر نگاهی کاسب‌کارانه در پیش بگیرد این واگذاری موفقیت آمیز نخواهد بود. در گذشته این سابقه وجود دارد که بلوک‌های آنها واگذار شده اما سهامداران اصلی و زیرمجموعه‌های این شرکت‌ها آن را خریداری کردند و خصوصی سازی شکل نگرفته است. شرکت کروز تنها سهامداری بوده که رنگ و بوی خصوصی به خود داشته که آن هم به نوعی از معاملات خرد جمع آوری کرده و معاملات بلوکی محدودی را داشته است.