گروه مسکن پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، یکی از وعده های دولت به مردم ساخت چهار میلیون واحد مسکونی در طی چهار سال مدیریت و اداره دولت است. اصولا چون خانه دار شدن مردم یک اولویت ویکی از مطالبات اصلی مردم است این بحث هیچگاه به حاشیه نمی رود وتقاضایی نیست که بتوان از آن چشم پوشی کرد. دولتها برای ساخت وساز خانه طرح هایی ارائه داده و می دهند که درعمل نشان داده نتوانسته خانه دار کردن مردم، بخصوص گروه هدف را محقق کند. یکی از این طرح ها خانه دارشدن با اعطای زمین به شرط فرزند آوری است. محمود اولاد کارشناس بازار و اقتصاد مسکن تحلیلی دارد بر موفقیت طرح های یاد شده در خانه دار کردن مردم.
طرح اعطای ۲۰۰ متر زمین به خانواده هایی که فرزند آوری بیشتری دارند، از فرزند سوم به بعد از جمله جدیدترین طرح های وزارت مسکن برای خانه دار شدن با ترغیب مردم به فرزند آوری است، آیا این طرح ها می تواند مردم را خانه دار کند؟
طرح های اینچنینی بیش از اینکه قابلیت اجرا داشته باشند، بیشتر طنز هستند تا واقعیت. کسانی که چنین مسائلی را مطرح می کنند، به نظر می رسد برای تلطیف فضای اقتصادی و دور شدن لحظه ای ذهن مردم از مشکلات و گرانی مسکن چنین طنزهایی را به عنوان طرح دولتی بیان می کنند! یا اینکه سطح درک آنها از شرایط کنونی اقتصادی و اجتماعی جامعه بسیار پایین است که متوجه نیستند مردم بر اساس چه مولفه ها و شاخص هایی برای زندگی خود تصمیم می گیرند. تصمیم برای ازدواج و فرزند آوری در گرو خرید خانه و مالک زمین بودن هیچگاه نبوده و نیست. اوایل انقلاب، سهم مناطق پیرامونی نسبت به مرکز کمتر بود و مهاجرت های روستایی به شدت بالا بود، چنین طرح هایی تا حدودی ممکن بود در آن زمان مورد نظر مهاجران قرار بگیرد، چرا که روستاییان با ورود شهر به دنبال داشتن پایگاه ومسکنی برای خود بودند. باز هم تاکید می کنم "شاید" این سیاست ها به صورت هیجانی تاثیراتی به جا می گذاشت، اما عملا بعد از گذشت چند دهه و اینکه سهم جمعیت شهری بسیار بالاتر از جمعیت روستایی شده است، ضمن اینکه سطح آگاهی و دانش مردم ارتقاء یافته، ارائه و سخن گفتن از چنین طرح هایی بیشتر به طنز شبیه است که با واگذاری زمین و مسکن فرزند آوری را افزایش داده شود و مشکل مسکن بخشی از مردم حل شود.
اصولا طرح های دولتی تا چه حد می تواند خانه دار شدن مردم را تسهیل کند؟
در این موضوع تردیدی نیست که هر ساخت و سازی می تواند به تقاضای مسکن پاسخ دهد. مثلا در خصوص مسکن مهر، بعد از ساخت و ساز بخشی از این پروژه، عده ای خریدند و صاحب خانه شدند. منتهی مساله اصلی این است هدف از مداخله دولت در بازار مسکن چیست؟ سوال اصلی این است که اگر دولت در این بازار مداخله نمی کرد کسانی که صاحب خانه شدند، تا کنون صاحب خانه نشده بودند؟ راه کم هزینه تری برای خانه دار کردن آنها بدون تحمیل تورم های سنگین به سایر مردم وجود نداشت؟ دولت چه تدابیری برای جبران اثرات و تبعات دخالتهای دولت در این بخش در نظر گرفت؟ در واقع بحث ما روی گروه هدف است. هدف از مداخله دولت در بازار مسکن چیست؟ آیا هدف دولت از مداخله در ساخت و ساز مسکن، تولید واحدهای مسکونی برای دهک های چهار به بعد است که می توانند با پس انداز و دریافت وام خانه بخرند؟ یعنی کسانی که با ورود به بازار رسمی می توانند هم خرید کنند و هم توان پرداخت اجاره را دارند؟ آیا دولت باید خانه دار شدن این دهک ها را تضمین کند؟ لذا این سوال مهم است که ورود دولت برای خانه دار کردن دهک های متوسط به بالا اصولا چه لزومی دارد؟
یعنی معتقد هستید دولت موظف به تسهیل خانه سازی برای دهک های ضعیف جامعه است؟
قطعا باید اینگونه باشد. دولت باید از کسانی که توان ورود به بازار را ندارند، یعنی دهک های یک، دو و سه در بازار حمایت کند. دهک های بسیار ضعیفی که درآمد آنها کفاف پرداخت اجاره بهای رسمی را چه در شهرهای بزرگ و حتی پیرامون شهرها را نمی دهد. این دهک ها باید تحت پوشش حمایت های دولت قرار بگیرند.در حالی که با این حجم از ساخت و ساز مسکن مهر و سیاست های مداخله ای، حجم بازار غیر رسمی به شدت افزایش یافته و میزان ساکنین حاشیه نشین ها بسیار بالا رفته است. وضعیت بغرنج شده به گونه ای که به اتوبوس خوابی رسیده ایم. دولت با ایجاد تعاونی ها می تواند خانه دار شدن دهک های ضعیف جامعه را تسهیل کند، تا در فرآیندهای کارآمد و سریع تری، تعاونی های مسکن پاسخگوی نیازمندان باشند. در حالی که می بینیم عملا دولت توجهی به دهک های پایینی که توان وارد شدن به بازار رسمی وخرید و اجاره ندارند را نمی کند، یا به عبارت بهتر این هدف در دولت گم شده است. در حالی که از اثرات مثبت مسکن مهر و اینکه بسیاری را صاحب خانه کرده گفته می شود که تا اینجای کار خوب است، اما باید پرسیده شود عموما چه کسانی صاحب خانه شدند؟ آیا بخش اعظم آنها افرادی نیستند که می توانستند از راه های دیگری وارد بازار مسکن شوند و خانه بخرند؟ در حالی که قرار بود دولت در بخش مسکن مهر دهک های پایین را خانه دار کند. قشری که روز به روز وضعیت آنها بدتر می شود و این یعنی شکست پروژه های ساخت وساز.
در طرح مورد نظر وزارت مسکن قرار است به ازای فرزند چهارم ۲۰۰ متر زمین به صورت اقساطی در ده سال به متقاضیان پرداخت شود، نظرتان درباره این طرح چیست؟
اولا که یک حرف کلی است و هنوز مشخص نشده که این زمین در کجاست و اقساط آن به چه شکل و در چه رقم هایی گرفته می شود که در توان خانوار خواهد بود یا خیر؟ مثلا زمین در دور دست هایی که زیر ساخت شهری ندارد یا اینکه زمینی که از رانت زمین شهری برخوردار است؟ چه کسانی متقاضی چنین زمین هایی هستند. بنابراین گرفتن زمین و دادن قسط یک موضوع و ساخت و ساز هم یک موضوع دیگری است. در مجموع در شرایطی که تورم های بالا وجود دارد اعطای زمین به صورت اقساطی با توجه به افزایش تورم در بلند مدت قطعا اقساط از ارزش می افتد بنابراین این موضوع اگر محقق شود و درست مدیریت نشود می تواند منجر به رانتی شود که جریان هایی را به سمت چنین تقاضاهایی بکشاند، به نحوی که باز هم جامعه هدف در این گیر و دار فراموش می شود و دهک های اصلی و نیازمندی که باید خانه دار شوند، خانه دار نمی شوند.
نظر شما