گروه صنعت پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد؛ هفته‌های اخیر بازار خودرو وارد فاز جدیدی از التهاب شده و تغییر ساعتی قیمت‌ها متقاضیان را سردرگم کرده است. در این بین راهکارهایی مانند حذف قیمت‌ها از بازارهای مجازی و نرم افزارها هم موثر نبوده و خودرو در عمل به محصولی غیر قابل دسترس برای محرومان و حتی اقشار متوسط جامعه تبدیل شده است.
در حال حاضر خودروی صفر راه پر پیچ و خمی تا رسیدن به دست متقاضی واقعی دارد. شکاف قیمت بین قیمت مصوب شورای رقابت و قیمت بازار باعث شده تا خودرو به جای کالای مصرفی، کالایی سرمایه‌ای محسوب شده و در هر موعد ثبت نام، میلیون ها نفر با انگیزه دلالی خودرو میان کارخانه و بازار به سایت قرعه کشی خودرو سرازیر شوند.
علاوه بر این، کاهش چشمگیر تولید خودرو از طرف خودرو سازان داخلی موجب آشفتگی مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار وسایل نقلیه شده است، چرا که بازار خودروی ایران به طور انحصاری در اختیار خودروسازان داخلی قرار دارد و امکان جبران کاهش تولید آنها از خارج از کشور مقدور نیست.
کاهش تولید، گلوگاه بازار خودرو
یکی از دلایل این نابسامانی، بهینه نبودن راهبرد تولید خودرو در کشور است. در حال حاضر خودروهای تولید شده در خودروسازان داخلی بر روی بیش از 10 پلتفرم متفاوت ارائه شده ، حال آنکه 60 درصد خودروهایی که در جهان عرضه می‌شوند صرفا روی 40 پلتفرم طراحی شده است. پلتفرم بنیاد و عصاره اصلی طراحی خودرو است که پایه طراحی یک طیف از خودروهای مبتنی بر آن پلتفرم قرار می‌گیرد.
تعدد پلتفرم‌های خودرو در ایران به گلوگاهی زیان آفرین برای خودروسازی داخلی کشور تبدیل شده است، اما بسیاری از مردم و بدنه مسئولین در کشور این امر را اتفاقی مثبت تلقی کرده و خودروسازان هر از چندگاهی یک پلتفرم خارجی جدید را مبنای تولید محصولاتی تحت عنوان خودورهای ملی قرار می‌دهند.
تنوع پلتفرم‌ها بین خودروسازان کشور باعث تعدد نوع قطعات مصرفی در تولیدات شده و تیراژ تولید هر قطعه را به حداقل می‌رساند. تولید قطعه در تیراژ پایین هم باعث بالا رفتن هزینه تولید و در نهایت، تحمیل این هزینه به جیب خریداران می‌شود.
این در حالی است که خودروسازان بزرگ جهانی پلتفرم‌های محدودی را طراحی کرده و آن را مبنای طراحی خودروهای مختلفی در کلاس‌های متفاوت قرار می‌دهند. این کار باعث بالارفتن تیراژ قطعات مشترک در خودروها شده و هزینه‌های تولید را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد .
علاوه بر موارد ذکر شده، تعدّد پلتفرم های داخلی و به تبع آن تقلیل تیراژ تامین قطعات، دست باندهای تامین قطعات را برای اعمال انحصار در فراهم کردن قطعات مورد نیاز برای خودروسازان باز گذاشته و باعث شده تا هر از چندگاهی انحصارگران با قطع روند تامین قطعه، عرضه خودرو را متوقف ساخته و بدینوسیله امتیازات مد نظر خود را از خودروساز طلب کنند؛ حال آنکه تمرکز بر طراحی خودروها بر روی پلتفرم واحد تیراژ قطعات مشترک را تا حد زیادی بالا برده و خودروساز را محدود به تهیه از یک تامین کننده خاص نمی‌نماید و هزینه امتیازخواهی تامین کنندگان بزرگ بر جیب مردم تحمیل نخواهد شد.
کمبود نقدینگی، عامل کاهش تولید خودرو
در حال حاضر عدم وجود نقدینگی لازم به عامل دیگری در راستای کاهش تولید خودرو در کشور تبدیل شده و خودروسازان برای تامین نقدینگی لازم برای تولید خودرو به پیش فروش خودروهای سال آینده روی آورده‌اند. در شرایطی که حتی قطعات داخلی مورد نیاز برای تولید خودرو نیز مبتنی بر نرخ ارز قیمت گذاری شده و به دست خودرو ساز می‌رسد، شورای رقابت اصرار دارد تا نرخ خودروی صفر را بر پایه شرایط اقتصادی گذشته ثابت نگه دارد.
کاهش تولید ناشی از این روش قیمت گذاری عاملی بر جهش قیمت خودرو در بازار شده و باعث گردیده تا متقاضیان واقعی خودرو عملا با قیمت‌هایی تا دو برابر قیمت کارخانه در بازار آزاد مواجه شوند، زیرا با هجوم میلیون‌ها نفر به قرعه کشی خودرو صفر که با انگیزه ی بهره مندی از اختلاف قیمت خودرو بین کارخانه و بازار آزاد انجام می‌شود احتمال فروش خودرو صفرِ کارخانه به متقاضی واقعی بسیار پایین می‌آید.
در نتیجه خودرو با قیمتی بسیار بالاتر از قیمت مصوب به مصرف کننده واقعی می‌رسد، حال آنکه اختلاف قیمت آن به جای قرار گرفتن در مسیر افزایش تولید به جیب سوداگران این محصول می‌رود.
لزوم بازنگری در تولید و توزیع خودرو
موارد ذکر شده نشان از ناکارآمدی روند کلی تولید و توزیع خودرو در کشور دارد. در شرایطی که مرزهای کشور به روی واردات خودرو بسته بوده و انحصار، بازار ناب 80 میلیون نفری را در اختیار خودروسازان داخلی قرار داده، نیاز است تا از چنین فرصتی در جهت تامین منافع ملی در راستای تامین کامل نیاز داخلی و ورود به رقابت های بین المللی در حوزه ی کیفیت و بازاریابی استفاده کرد.
به عقیده ی بسیاری از کارشناسان حوزه خودرو، راه پیشرفت صنعت خودروی کشور از «پلتفرم ملی» می‌گذرد و نه صرفا «خودرو ملی». در صورتی که هر کدام از خودروسازان داخلی و یا همه آنها از یک پلتفرم مشترک جهت طراحی و تولید محصولات خود استفاده کنند شرایط تولید خودرو و تامین قطعات با وضع کنونی کاملا متفاوت خواهد بود، کما اینکه خودروسازان بزرگ جهان نیز در عین تنوع محصولات و تیراژ زیاد تولید، از پلتفرم‌های محدودی جهت تولید خودرو استفاده می‌نمایند.
مضاف بر این شیوه‌ی فروش خودرو در کشور نیز نیازمند تغییرات بنیادینی است. به نظر می‌رسد که نظام توزیع خودروهای داخلی نیازمند تغییر است تا از یک سو تقاضا سرمایه ای موجود در بازار را کنترل کند و از سوی دیگر موجب افزایش تولید خودرو شود.
ساماندهی بازار با عرضه خودرو در بورس کالا
بر این اساس به نظر می رسد که فروش خودرو در بورس کالا و اخذ مالیات از اختلاف بین قیمت کارخانه و قیمت کشف شده در بورس و همچنین تخصیص بخشی از مالیات برای تامین نقدینگی تولید می تواند به ساماندهی بازار خودرو کمک کند.
روح الله ایزدخواه نماینده مردم تهران در مجلس گفت: بر اساس طرح ساماندهی خودرو، عرضه و فروش خودرو در قالب بورس کالای ایران انجام می‌شود و تمام تولیدات خودرو در بورس کالا عرضه خواهد شد، بر این اساس عرضه و تقاضا شفاف سازی می‌شود و اولویت در این طرح با مصرف کنندگان است.
عضو کمیسیون صنایع مجلس ادامه داد: بر اساس این طرح، مصرف کننده واقعی خودرو را تحویل می‌گیرد و از قیمت دستوری به سمت قیمت تعادلی خواهیم رفت. قیمت خودرو به شکل پایه توسط دستگاه متولی که سازمان حمایت از مصرف کننده است مشخص شده و قیمت فروش در قالب عرضه و تقاضا کشف می‌شود که مازاد مبلغ پایه به نسبت فروش، به جیب خودروساز نخواهد رفت و به خزانه برای توسعه حمل و نقل عمومی اختصاص می‌یابد.
ایزدخواه تاکید کرد: قطعا با طرح ساماندهی خودرو دلال بازی به حداقل می‌رسد و شرایط به سمت بازاری دو سویه و به نفع مردم و خودروسازان و قطعه سازان تغییر می‌کند.
در حال حاضر قیمت گذاری شورای رقابت بر خودرو نفعی برای متقاضیان واقعی خودرو ندارد، چرا که به دلیل تقاضای سوداگرانه‌ی چشمگیر موجود در این بازار، خودرو با قیمتی به مراتب بیشتر از قیمت مصوب به مصرف کننده واقعی می‌رسد اما با عرضه خودرو در بورس کالا میتوان تقاضا سرمایه ای را حداقلی کرد و به این ترتیب به امکان دسترسی مصرف کننده واقعی به خودرویی با قیمت منطقی را فراهم کرد.
انتهای پیام/
نظر شما