به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از خبرگزاری علم و فناوری، گرمازدگی شرایطی است که در اثر گرمای بیش از حد ایجاد شده و معمولا ً در نتیجه‌ی قرار گرفتن طولانی بدن در دماهای بالا می‌باشد. گرمازدگی شدید در صورتی که دمای بدن به ۴۰ درجه سانتیگراد و یا بالاتر برسد بوجود می‌آید که این وضعیت در تابستان شایع‌تر است.
گرمازدگی احتیاج به رسیدگی و درمان سریع دارد، در غیر این صورت می‌تواند به سرعت به مغز، قلب، کلیه‌ها و عضلات آسیب برساند. تأخیر طولانی در درمان ممکن است منجر به آسیب بیشتر، عوارض جدی و یا حتی مرگ شود.
مرتضی غریبی متخصص طب اورژانس: زمانی که انسان در مقابل گرمای محیط بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد و نور شدید آفتاب قرار می‌گیرد، بدن‌اش شروع به تعریق می‌کند و تعریق زیاد باعث می‌شود مقدار زیادی از پتاسیم، سدیم و املاح بدن از طریق عرق دفع شوند.
دکتر غریبی می‌افزاید: بیمارانی که دچار اختلالات سیستمیک ناشی از گرما (از جمله خستگی ناشی از گرما) می‌شوند، دمای بدن‌شان بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد رفته و به دلیل تعریق زیاد، خیس شده و حجم زیادی از سدیم بدن از دست می‌رود که پایین رفتن میزان آن همراه با حجم زیادی از آب، باعث کاهش فشار عروق داخل مغزی می‌شود و علائمی همچون تهوع، سردرد و ضعف ناگهانی در فرد ایجاد می‌شود که این مرحله اولین مرحله خطرناک گرمازدگی است.
وی تاکید کرد: گرمازدگی یک بیماری محیطی ناشی از محیط زیست و اکوسیستم می‌باشد، بنابراین دمای طبیعی بدن در محدوده ۳۷.۳ -۳۶.۸ درجه سانتیگراد می باشد که در این محدوده دمایی، سلول‌های بدن سازگار هستند و بهترین عملکرد را دارند، اما اگر دمای بدن در محدوده ۳۷.۵ الی ۳۸.۳ باشد، دچار گرمازدگی می‌شویم.
این متخصص طب اورژانس خاطرنشان کرد: بدن در برخی از مواقع به علت عفونت و بیماریهای التهابی، با بالا رفتن دما، یک محیط ناسازگار برای میکروب یا ویروس ایجاد می‌کند، اما در خصوص گرمازدگی، خود را برای این اقدام آماده نکرده و این تنش از محیط بیرون بر آن تحمیل می‌شود.
غریبی یادآور شد: به علت گرما، یکسری جوش‌های ریز قرمز در پشت گوش، گردن و اندام‌های در معرض تابش آفتاب ظاهر می‌شود که منجر به خارش شده و درمان آن خنک نگه داشتن و پوشیدن لباس رنگ روشن می‌باشد.
وی در ادامه به سه رکن اصلی مصرف حداقل ۴ لیوان آب در ساعت در محیط گرم، قرار گرفتن در سایه به مدت ۲۰ دقیقه به محض احساس علائمی چون اسپاسم شدید در ساق پا، سرگیجه و سردرد شدید و پوشیدن لباس کم و رنگ روشن به عنوان اصول مهم پیشگیری از گرمازدگی اشاره کرد.
غریبی تاکید کرد: در بیماری دیگر ناشی از گرما که بافت اندام تحتانی متورم می‌شود، ادم نام دارد که بیمار سابقه‌ای از بیماری نداشته، اما به محض آغاز فصل گرم سال، اندام تحتانی وی متورم می‌شود و در افرادی که داروهای فشارخون و داروهایی مثل آملودیپین و تی‌آزیتا مصرف می‌کنند، بیشتر دیده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه مهمترین مسئله، حفظ آب بدن و دمای مناسب آن است که اولین راهکار برای آن، نوشیدن آب و مایعات به مقدار زیاد می‌باشد، گفت: آستانه تحمل افراد مبتلا به فشار خون، افراد مبتلا به بیماری قلبی عروقی، افراد چاق و دارای توان حرکتی کمتر، افراد مصرف‌کننده داروهای خاص، افراد مبتلا به اختلالات روماتولوژیک، افراد سیگاری و افراد مصرف کننده الکل و کافئین در گرما در حد پائین‌تری است و باید بیشتر از سایرین رعایت کنند.
علائم گرمازدگی
به دنبال عرق کردن زیاد و از دست دادن مایعات علائم زیر ایجاد می‌گردد:
انقباضهای عضلانی (اسپاسمهای شدید که بصورت ناگهانی در عضلات دست و یا پا ایجاد می‌شود
ضعف
گیجی
تهوع و استفراغ
سردرد
پریدگی رنگ پوست
ضربان تند قلب
شوک گرمایی
در صورتیکه فرد در محیط گرم همچنان به فعالیت ادامه دهد و دمای بدن به بیش از ۴۱درجه سانتی گراد برسد، مکانیسم عرق کردن متوقف می‌شود. علائم گرمازدگی به سمت شوک گرمایی پیشروی می‌کند. شوک گرمایی یک حالت اورژانسی است که می‌تواند منجر به مرگ شخص گرمازده شود.
علائم شوک گرمایی
ضربان سریع نبض
کوتاهی تنفس
کاهش عرق
کاهش ادرار
گیجی-اختلال هوشیاری
کما
- دمای بالای بدن: دمای مرکزی بدن (که توسط دماسنج از طریق مقعد اندازه‌گیری می‌شود) به بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد برسد.
- تغییر وضعیت ذهنی یا رفتاری: سردرگمی، آشفتگی، اشکال در گفتار، تحریک‌پذیری، دلهره، تشنج و کما همگی می‌توانند از علائم گرمازدگی باشند.
- تغییر در تعریق: در گرمازدگی ناشی از هوای گرم، پوست احساس گرمی و خشکی خواهد کرد؛ در حالی که در صورت گرمازدگی بر اثر ورزش شدید، پوست ممکن است احساس خشکی یا کمی رطوبت داشته باشد.
- تهوع و استفراغ
- گُر گرفتگی پوست: پوست ممکن است بر اثر افزایش دما، قرمز شود.
- تنفس سریع: تنفس سرعت یافته و سطحی می‌شود.
- افزایش ضربان قلب: نبض ممکن است به مقدار قابل توجهی افزایش یابد، چرا که استرس گرما، فشار بسیار زیادی به قلب وارد می‌کند تا به خنک شدن بدن کمک کند.
- سر درد: گرمازدگی می‌تواند سردردهای کوبنده ایجاد کند.
مراجعه به پزشک در صورت گرمازدگی
زمانی که فرد احساس کند دچار حمله گرمازدگی شده، باید سریعاً به پزشک مراجعه کرده و یا با اورژانس تماس گرفته و در مدت انتظار، اقدام به سرد کردن بدن کند.
- باید فرد را به سایه هدایت کنید.
- لباسهای اضافه فرد را کم کنید.
- بدن فرد را با هر ابزار در دسترس (مثلاً وان آب، دوش آب سرد، اسپری کردن آب سرد، کولر یا پنکه در هوای مرطوب یا قرار دادن حوله خیس در اطراف گردن، سر و زیربغل) خنک کنید.
دلایل گرمازدگی:
- قرار گرفتن در معرض هوای بسیار گرم: در گرمازدگی کلاسیک، قرار گرفتن در دماهای بالا می‌تواند منجر به بالا رفتن دمای مرکزی بدن شود. این نوع گرمازدگی معمولاً با قرار گرفتن در هوای گرم و مرطوب بخصوص در مدت زمانهای طولانی ایجاد می‌شود. این اتفاق معمولاً در افراد مسن یا افرادی که دچار بیماریهای زمینه‌ای هستند، رخ می‌دهد.
- فعالیت شدید: گرمازدگی ناشی از افزایش دمای مرکزی بدن می‌تواند در نتیجه فعالیت شدید بدنی در هوای گرم باشد. این اتفاق برای افرادی که در دمای بالا، ورزش و یا فعالیت می‌کنند رخ داده و عادت نداشتن به این دماها می‌تواند این وضعیت را در افراد تشدید کند.
در هر دو حالت گرمازدگی وضعیت فرد می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- لباس زیاد: در نتیجه تعریق و تبخیر آن از سطح بدن، دمای بدن پایین می‌آید. در صورتی که فرد لباس زیاد به تن داشته باشد، این لباس‌ها مانع از تعریق فرد می‌شود.
- نوشیدن الکل: نوشیدن الکل توانایی بدن در تنظیم دما را کاهش می‌دهد.
- دهیدره شدن: در صورتی که آب کافی ننوشیده باشید، آب بدن شما کاهش یافته و تعریق صورت نمی‌گیرد.
ریسک فاکتورها
- سن: تطبیق دمای بدن با شرایط موجود بستگی به وضعیت سیستم عصبی مرکزی دارد. در کودکان و افراد بالای ۶۵ سال، بدن قابلیت کمتری برای ایجاد تطابق میان خود و تغییرات دمای محیط دارد. در هر دو گروه نیز کنترل نوشیدن مایعات کمتر است که به خطر گرمازدگی می‌افزاید.
- ورزش و فعالیت در دمای بالا
- قرار گرفتن ناگهانی در معرض هوای گرم در مواقع موج هوای گرم تابستانی زود هنگام و یا سفر به مناطق گرم، ریسک ابتلا به گرمازدگی را افزایش می‌دهد.
- عدم تهویه هوای مناسب: تهویه هوا یکی از موٍثرترین عوامل کنترل دمای مرکزی بدن است.
- داروها: برخی داروها توانایی بدن را جهت تطابق با وضعیت و یا هیدراته نگه داشتن کاهش می‌دهند.
- وضعیت سلامتی بدن: برخی از بیماریهای مزمن می‌توانند ریسک ابتلا به گرمازدگی را افزایش دهند.
پیشگیری
- استفاده از لباسهای گشاد و سبک
- استفاده از کلاه، عینک آفتابی و کرم‌های ضد آفتاب با درجه پوشش بالا
- نوشیدن مایعات
- هیچگاه فرد را در ماشینی که پارک شده رها نکنید. دمای ماشین در مدت ۱۰ دقیقه، می‌تواند ۲۰ درجه افزایش یابد. این مسئله، علت بیشترین میزان مرگ در کودکان بر اثر گرما است.
- عدم فعالیت در گرم‌ترین ساعات روز
- مراقبت افراد در صورتی که جزو گروه‌های پر خطر هستند
افرادی مستعد گرمازدگی
معمولاً تمام افرادیکه در محیط گرم فعالیت و یا ورزش می‌کنند در معرض ابتلاء به گرمازدگی قرار دارند اما افراد زیر مستعدتر هستند:
شیرخواران و بچه‌های کوچک، به دلیل اینکه مکانیسم خنک‌کننده بدن آنها هنوز کامل نشده است.
افراد مسن
افرادی که از داروهای ضدافسردگی و آرام بخش استفاده می‌کنند (این داروها مکانیسم عرق کردن را مختل می‌کنند)
افرادی که الکل مصرف می‌کنند
افراد چاق
در پایان: بااستفاده از راهکارهای زیرمی‌توان از بروز گرمازدگی جلوگیری کرد:
پوشیدن لباسهای سبک با رنگ روشن
استفاده ازکلاه‌های پهن
استفاده ازکرم‌های ضد آفتاب با فاکتور حفاظتی۳۰و بالاتر
مصرف مقادیرفراوان مایعات(روزانه نوشیدن۸لیوان آب در تابستان توصیه می‌شود
استفاده ازمایعات شور مانند دوغ یاآب میوه در صورت عرق کردن
اجتناب ازفعالیت‌های ورزشی در روزهای گرم
نکته مهم مصرف نوشیدنی‌های الکلی و کافئین‌دار دفع مایعات بدن را بیشترمی‌کند و علائم گرمازدگی را تشدیدمی‌کند.
افرادی که دچار گرمازدگی می‌شوند تا یک هفته برای ابتلا به یک حمله دیگر گرمازدگی مستعدتر هستند بنابراین در این یک هفته از تماس با هوای گرم یافعالیت کردن در محیط گرم پرهیزشود.
نظر شما